بررسی شاخصه های همساز با اقلیم در مسکن روستایی آذربایجان شرقی

بحران انرژی و ضرورت صرفه جویی در مصرف آن، لزوم تجدیدنظر در نحوه ساخت و ساز را به یکی از ارکان اصلی برنامه ریزی و طراحی کشور تبدیل نموده است. این مسئله به خصوص در روستاها که همواره از منابع کمتری نسبت به شهرها برخوردار بوده اند، حیاتی تر است. پایین بودن سطح زندگی در روستا، نبود تخصص، دور بودن از امکانات شهری، مشکل دسترسی، مشکلات معیشتی و امثال آن از عواملی هستند که لزوم توجه به صرفه جویی انرژی در این مناطق را چند برابر می کند. در گذشته و در نبود امکانات مدرن برای استفاده از انرژی های فسیلی، نیازهای متفاوت این پهنه ها منجر به شکل گیری معماری خاص در هر پهنه شده است. اما مقایسه راهکارهای بومی اتخاذ شده نشان می دهد که گاه نیازهای متفاوت منجر به راه حل های مشترک شده است. بررسی ویژگی های طراحی کالبدی روستاها و مصالح و روش های اجرایی ، نشان می دهد که در طراحی معماری روستاهای این استان، علاوه بر استفاده از انرژی های طبیعی برای تأمین آسایش حرارتی، با شرایط نامطلوب اقلیمی نیز مقابله شده است. به این ترتیب معماری بومی، با کمترین نیاز به انرژی های فسیلی، ضمن صرفه جویی در هزینه ها، از آلودگی و تخریب محیط زیست نیز جلوگیری به عمل آورده و مصداق بارزی از معماری پایدار است. مقاله حاضر بر اساس مطالعات میدانی و تحقیق انجام شده، به معرفی شرایط اقلیمی شناسایی شده در این استان و شگردهای معماری به کار رفته در آنها برای همسازی با شرایط اقلیمی و محیطی می پردازد. سپس براساس این شناخت راهکارهای طراحی همساز با اقلیم برای کاهش مصرف انرژی در مسکن روستایی، برای این پهنه ها ارائه شده است.

کلیدواژه ها:

شاخص های معماری همساز با اقلیم ، پهنه معماری ، مسکن روستایی ، آذربایجان غربی