نقش هویت شهری در بعد معنایی معماری ایرانی- اسلامی

ازدیرباز بناهای مذهبی یکی از اساسی ترین عناصر تشکیل دهنده های شهرهای اسلامی بودند و تداوم حضور بناهای مذهبی در فرم و کالبد شهر از زمان ایجاد اولین شهرهای اسلامی تاکنون با حیات آنها همراه بود. شعر ایرانی معنای تمدن اسلام را با بهره گیری از روح معنویت نشان می دهد. یکی از بارزترین وجوه هویت جامعه اسلامی و توسعه شهر اسلامی مسجد بوده است که هم از جنبه هویت ظاهری و هم از بعد هویت معنایی ایفای نقش بنیادین را عهده دار اس. مسجد با ارتباطی خاص با کالبد و اجزای آن به عنوان عامل بارز هویتی و نقطه ی معنوی مرکزی شهرسازی اسلامی- ایرانی مطرح شده و معنویت کم رنگ و هویت گمشده در سیمای شهر اسلامی ما را بر آن می دارد. با اندکی تأمل و نگاه به عناصری که در این زمان کم جلوه شده اند و در این جامعنویت همان عنصر گم شده که در دنیای معاصر به دنبال زنده کردن آت است و معماری قدسی به عنوان یکی از عامل های اصلی معنوی دارای جایگاه شاخص و کارکرد مؤثر در سطح شهر اسلامی می باشد. مسئله هویت شهری اصولاً یکی از پیچیده ترین و بحث انگیز ترین مباحث نظری و حرف های در شهرسازی که دغدغه هویت دارد. اصولاً هویت یک پدیده، امری انتزاعی و منفک از سایر موضوعات مرتبط با آن پدیده نیست. مثلاً هویت شهر با همه موضوعات مرتبط با شهر و با موضوعات عدیده های از جمله: با اهل شهر، باورها و اعتقاداتشان، شیوه زیست مردم، نوع ارتباطشان با سایر جوامع، آرمان ها و الگوهای زندگیشان، رفتار و فرهنگشان، و نوع تفکر و جهان بینیشان مرتبط و غیرقابل تفکیک است (تقی زاده، 1386).

کلیدواژه ها:

معنویت ، معنوی ، معماری قدسی ، معماری اسلامی ، مسجد