تحلیلی بر گونه شناسی خانه های سنتی دربافت تاریخی گرگان

بانگاهی به بافت تاریخی شهری ایران این نکته مشهوداست که اساس شکل گیری وحیات آن هابرپایه اصول خاص مرتبط با اقلیم شهروفرهنگ ایرانی بوده وکالبدآن هاکه درتداومی به صورتی هماهنگ ومنسجم درآمده است.لیکن شخصیت وهویت شهر ایرانی درمقطعی ازحیات خودبراثرتحولاتی نتیجه تقلیدهای بی اندیشه ازمظاهر غربی والگوهای مدرن شهرسازی،که دربیش ترمواردباهویت اصیل ایرانی ناسازگارهستند،کمرنگ شده است.دراین میان باوجوداینکه شهرگرگان،خانه های سنتی وشاخص بسیاری وجود داردکه باتوجه به ویژگیهای خاص اقلیمی وسازگاروهمساز بوده،لذا سعی برآن است باگشتی دربافت تاریخی گرگان شاهدخانه های فراوانی هستیم که ازلحاظ کالبدی حال وروزمناسبی ندارد.زمانی که چشم اندازی نگران کننده به درون این بازمانده های تاریخ پانهادیم وباچشم دل شروع به نگریستن می نماییم.بناهای تاریخی متنوعی که عمومادرمعرض تخریب ونابودی قرارگرفته اندوبایدبرای احیاءوحفظ آنهاکه ازعناصرشاخص وشکل دهندگی محلات تاریخی می باشند.تدبیری اندیشید.دراین میان،باوجود اینکه شهر گرگان،خانه های سنتی وشاخص بسیاری وجود داردکه باتوجه به ویژگیهای خاص اقلیمی سازگارو همسازبوده،لذاسعی برآن است دربافت تاریخی دراین منطقه دراین مقاصد قصدرابرآن داریم تابه بررسی اقلیمی شهرگرگان وشناخت راهکارهای طراحی کالبدی وراهکارهای معاصربارویکردی برمعماری همسازبا اقلیم درخانه های بافت قدیمی شهرارائه گردد.دراین تحقیق ابتدابه شرح معماری گرگان پرداخته می شودوسپس عرصه بندی درمعماری مسکونی بافت قدیم همسایگی جهت گیری وتناسب بناهای مسکونی عناصرکالبدی وکاربردآنها درمساکن قدیمی موردبررسی قرارخواهدگرفت.نهایتاًبراساس شکل کلی پلان وحیاط مرکزی بانگاه گونه شناسی،دسته بندی والگوهای معماری آن مشخص شدکه میتوان درآینده باپژوهشهای تکمیلی،برای صیانت این روایتگران تاریخ برنامه ای تدوین نمودوازدرسهای قابل آموزش آنهابه رهیافتی راهبردی جهت دستیابی به الگوهای معماری پایدار رسید.خانه های تاریخی درشهرهای قدیمی،شیوه زندگی وتفکر انسانها رادر زمانهای مختلف به منصه ظهور میگذارند واگربه این میراث گرانبها ارج ننهیم درواقع هویت خودوشهرهایمان را ازدست داده ایم.این مقاله باروش توصیفی وتحلیلی ودربسترپژوهش های برداشت میدانی ازساکنان وبومیان محلی ومطالعات کتابخانه ای،بارجوع به اسنادومدارک موجود تلاشی در راستای شناخت و ویژگیهای تاریخی موردمطالعه وبیان وگونه هایی ازبناهاکه واجدارزش تاریخی می باشند شناسایی شد.

کلیدواژه ها:

گونه شناسی ، اقلیم ، فضاهای مسکونی ، معماری همساز با اقلیم ، توسعه پایدار ، بافت تاریخی گرگان