رابطه بین انسجام خانواده و مسولیت پذیری دانش آموزان دوره متوسطه شهرستان پاکدشت استان تهران

خانواده یکی از عوامل اساسی شکل گیری شخصیت کودک و اولین مرحله تکوین رشد فردی و بنیانگذار تکامل شخصیتی آدمیاست .اولین پایه های تربیتی و آموزشی همیشسه از خلنواده آغاز میشود و سپس به دست جامعه تداوم می یابد . خانه و خانواده بهعنوان نخستین محیط اجتماعی که کودک را تحت سرپرستی و مراقبت قرار میدهد بیش از همه محیط های اجتماعی دیگر دررشد و تکامل فرد تاثیردارد وشیوه تربیتی خانواده و فرزند پروری با سه گروه مجزا از خانواده ها تعیین می گردد که عبارتند ازخانواده های سهل انگار،آمرانه،خانواده های مردمی. در اولین نمونه هیچ ملاک و معیاری برای تربیت کودک وجود ندارد و اگر همباشد با توجه به شرایط و مقتضیات ،دگرگون میشود.هرج و مرج حاکم برخانواده ،نبود ضوابط مشخص، پیروی از تمایلات را شدتبخشیده و کودک را از واقعیتهای زندگی دور می سازد این کودکان افرادی بی بند و بار هستند ،سهل انگار ،خودخواه و بی هدف ،ملاکی برای اعمال و رفتار خود ندارند،احساس مسءولیت نمی کنند و زندگی اجتماعی آنان مطلوب نیست (طالبی، 1388 ) در اینخانواده ها که آشفتگی صفت بارز آن است ،سطح ارزش خانواده پایین،روابط اعضای خانواده سرد و غیر انسانی است. رشد ناکافیارزشها و ملاکها،تمایل به ناپایداری و بی ثباتی در برابر مشکلات راافزایش داده و کودکان را دچار نوعی دوگانگی احساس و رفتارمی کند پنین والدینی در کنترل فرزندان خود تفریط نموده و در پرورش صحیح فرزندان احساس مسئولیتی نکرده و بندرت رفتارنادرست کودک خود را اصلاح می کنند گویا چنین فرزندانی رها شده هستند بی آنکه سرمشقی از یک بزرگسال مسئول را درخانواده شاهد باشند.(ماسن و دیگران ، 1368) در مقابل خانواده های استبدادی، مبین روابط معیوب با فرزندان بوده ،قوانین خشکو محدود کننده، ممنوعیت ها و تابوهابه شدت تمام حاکم است غالبا پدریا دیگری حاکم بر اعمال و رفتار بقیه اعضای خانواده استکه مانند دیکتاتور عمل نموده ،هدف تعیین میکند،راه نشان میدهد،وطیفه افراد را مشخص میکند،همه باید طبق میل او رفتارکنند،دستور او بدون چون و چرا باید اجراشود و در کوچکترین رفتار و اعمال اعضای خانواده دخالت می کند. تشخیص خوب یا بدبودن همه امور با اوست.کودکان پرورش یافته در این خانواده ها متمایل به ساکت بودن،مودب و خجالتی و از نظر اجتماعیغیرمثبت ،درمانده ،بسیار همرنگ و فاقد کنجکاوی و خلاقیت هستند. (ماسن، 2001 ) در خانواده های مردمی و دموکراتیک ،نسبتبه استقلال فردی تاکید میشود ،هریک از اعضاءخانواده دارای وظایف و مسئولیت های متفاوتی هستند تمام اعضا باید مسئولیتپذیر باشند تا بتوانند کارکردهای فردی خویش را انجام داده تا در نهایت کارکرد خانواده مختل نشود. این گونه آموزشها می تواندمسئولیت پذیری را در فرزندان ایجاد کند و مفهوم اولیه انضباط اجتماعی و عدالت را در آنان پرورش دهد.این گونه خانواده ها ازبیشترین انسجام ،صمیمیت و همدلی برخوردارند و نیازهای افراد در این خانواده ها ارضاء شده از جمله نیازهای اساسی احساسارزشمندی،احساس امنیت فیزیکی، صمیمیت و وابستگی، احساس مسئولیت، نیاز به شادی و تایید و تصدیق و در نهایت انسجامخانوادگی می باشد (براوشاو، 2001 ) از این رو مطالعه حاضر با هدف تعیین رابطه بین انسجام خانواده و میزان مسئولیت پذیریدانش آموزان دختر متوسطه در شهرستان پاکدشت استان تهران در سال تحصیلی 94- 95 انجام شد.

کلیدواژه ها:

انسجام ، خانواده ، مسئولیت پذیری ، دانش آموزان متوسطه ، فرزندپروری