یک پیشنهاد اجرایی در خصوص جلوگیری از نا پایداری داخلی سدهای خاکی وسنگریز

سد سازی در رشد برخی شاخص های اقتصادی ناشی از تامین آب شرب،کشاورزی، صنعت ، انرژی پتانسیل برای ایجادنیروگاه ها بدون آلایندگی هوا ،مهار سیلابها جهت جلوگیری از خسارت در پایین دست و جذب توریست از اهمیت خاصیبرخوردار می باشد . به طور کلی بدنه سد ها برحسب مصالح مصرفی به دو نوع خاکی و بتنی تقسیم می شوند که در طراحیبدنه سدهای خاکی وسنگریز،فیلتر بسیاربا اهمیت است. فیلتر به عنوان یک خط دفاعی مطمئن جهت جلوگیری از حملاحتمالی مصالح مورد حفاظت بوسیله نشت متمرکز در لایه انتقالی مورد استفاده قرار می گیرد.هر چه سرعت جریان آب نشتبیشتر باشد، مقدار دانه هایی که ممکن است به لایه انتقالی حمل شوند بیشتر است، لیکن برای جلوگیری از فرسایش پیشرونده مغزه ، باید بوسیله لایه ای از فیلتر که توانایی متوقف کردن دانه های متحرک را دارد بدون مسدود کردن جریان آب،مغزه را حفاظت کرد .در روند طراحی و اجرای فیلتر موضوعی که کمتر مورد توجه طراحان و مجریان قرار می گیرد، تفاوتدر دانه بندی رس اتصالی و رس بدنه است که فیلتر به عنوان محافظ آن طراحی می شود. باتوجه به ماهیت وکاربرد ، رساتصالی دارای دانه بندی ریزتر نسبت به رس بدنه می باشد که عدم توجه به این موضوع بسیار مهم ممکن است صدماتجبران ناپذیری مانند رگاب و کاهش نفوذپذیری به دنبال داشته باشد. البته استفاده از نتایج ابزار دقیق سدهای بهره بردایشده و مقایسه آن با فرضیات طرح، حین طراحی بدنه مفید خواهد بود. لذا در این مقاله مسئله طراحی و اجرای فیلتر با توجهبه تفاوت دانه بندی در رس اتصالی و رس بدنه در سد های خاکی و سنگریز بررسی شده و راهکارهای اجرایی آن پیشنهاد می شود.

کلیدواژه ها:

فیلتر ، رس اتصالی ، رس بدنه ، رگاب ، نفوذ پذیری