نگاهی به پیشینه مهر انگشتری، انگشتر خاتم و شیوه های سنتی ساخت این آثار

مهر انگشتری‌ها ازجمله آثاری هستند که از دیرباز در تمدن‌های ایران، بین‌النهرین، عیلام، مصر، اروپا و خاور دور، ساخته‌شده و به‌طور وسیع مورداستفاده قرارگرفته‌اند. این نوع انگشترهای تاریخی در اشکال و انواع گوناگون یافت شده و مجموعه متنوعی از تکنیک‌ها و مواد اولیه ساخت را شامل می‌شوند، از سوی دیگر امکانات محیطی و فن‌آوری‌های موجود نیز، نقش بسیار مهمی در تنوع ساخت و شکل‌گیری این قبیل آثار ایفا نموده‌اند. از انواع این مهرها، به انگشترهای با نگین کنده‌کاری‌شده در سبک‌های گوناگون به همراه مضامین متفاوت درج‌شده بر روی آنها و یا انگشترهای فلزی بدون نگین، به‌صورت نقش برجسته یا فرورفته، می‌توان اشاره کرد که مثال‌های فوق‌الذکر، از نمونه‌های شاخص و فراگیر این دسته آثار به شمار می‌روند. خاتم‌ها به‌عنوان مهرهای فردی و حکومتی شناخته‌شده‌اند اما از سوی دیگر می‌توان آنها را به‌عنوان نمونه‌هایی با جنبه‌های هنری و تزئینی شاخص مدنظر قرار داد زیرا که این دست آثار به جهت مطالعات سبک، اصالت و ارزش هنری، از پتانسیل بسیار بالایی برخوردار هستند. امروزه نیز همچنان شیوه حکاکی و تزئین این قبیل آثار، به‌عنوان هنر فاخر و ظریف، جذابیت ساخت خود را دارا بوده و این موقعیت را فراهم می‌آورد تا به‌عنوان محصولات دست‌ساز خاص هنری و ارزشمند به آنها نگریسته شود. تکنیک‌های گوناگون به‌کاررفته در این قبیل آثار، تلفیقی از چندین هنر و صنعت دستی را شامل می‌گردد که از آن جمله می‌توان به قلم‌زنی و حکاکی روی فلز، تراش و حکاکی روی نگین و سنگ، ساخت زیورآلات و تکنیک‌های مرتبط با فلزکاری این رده از آثار، اشاره نمود. جاذبه‌های موجود در ماهیت و نقش‌مایه این گروه از ساخته‌ها، قابلیت جذب مخاطب عام را دارا بوده و با توجه به پیشینه مشترک استفاده مهر انگشتری در بسیاری از تمدن‌ها، امکان برقراری ارتباط با بسیاری از سلیقه‌ها را فراهم می‌آورد. در این تحقیق تلاش می‌شود تا با دید پژوهشی به ذکر انواع و گونه‌های متنوع این قبیل آثار پرداخته و تکنیک‌های ساخت مرتبط با آنها را به‌اختصار تشریح نمود.

کلیدواژه ها:

مهر انگشتری ، خاتم ، نگین ، حکاکی ، صنایع دستی