تئوری هاردشیب بدر نظام دادرسی عادلانه ( مطالعه تطبیقی در حقوق ایران، کنواسیون بیع بین المللی کالا، اصول حقوقی قراردادهای اروپایی و قواعد متحدالشکل حقوق خصوصی (unidroit))

اصل لزوم و قداست قراردادها در همه ی نظامهای حقوقی پذیرفته شده است. با این وجود گاه در برخی قراردادها شرایط و اوضاع و احوالی پدیدار می گردد و این امر موجب می شود که اجرای تعهد قراردادی گاه غیر ممکن و گاه دشوار و پرهزینه شود . در چنین وضعیتی مسئله اینست که آیا متعهد ملزم به اجرای تعهد است ؟ آیا این تغییر شرایط در محدوده ی تراضی می گنجد ؟ آیا می توان صحبت از لزوم قرارداد کرد؟ در مواردی که در قرارداد پیش بینی های لازم در قالب شروط صورت گرفته باشد ، مشکل چندانی وجود ندارد. اما در بسیاری از قراردادها چنین شروطی درج نشده است. تئوری هاردشیب، از تئوری های نظام های حقوقی در تکاپوی یافتن راه حل برای حل چنین مسائلی است. در نظام های حقوقی مختلف در مواردی که دگرگونی شرایط موجب دشوار شدن اجرای تعهد می شود سه راه حل مطرح شده است. برخی نظام ها به انحلال قرارداد توجه نشان داده اند. برخی صحبت از تعدیل و برخی نیز راه حل فسخ را پذیرفته اند. در بررسی تئوری هاردشیب این موضوع که اثر این تئوری چه خواهد بود از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. لذا بررسی اثر این تئوری و تطبیق این اثر با آثار شناخته شده در ایران از موضوعات مورد نظر است. اما در حقوق ایران چنین تئوری وجود ندارد گرچه این تئوری با برخی مصادیق موجود از جمله قاعده عسر و حرج مشابهت دارد. لذا محور اصلی بحث در این تحقیق نظریه هاردشیب با توجه به یونیدوا از یک طرف و کنوانسیون بیع بین الملل و با توجه به مشابهت آن با تئوری های موجود در نظام های حقوقی بی نیاز از طرح نظریه های مشابه نخواهیم بود. از طرفی با توجه به وجود برخی مصادیق مشابه در حقوق ایران با بررسی این مصادیق به دنبال پاسخ به این سؤال خواهیم بود که آیا نهادهای موجود در حقوق ایران قابل تطبیق با این تئوری است یا خیر؟

کلیدواژه ها:

هاردشیب ، عسر و حرج ، دشواری اجرای قرارداد ، تعدیل قرارداد