عدالت قضائی و دادرسی عادلانه در نظام حقوقی ایران

مفهوم عدالت متفکران و اندیشمندان متعددی را به تحقیق و تعمق واداشته است اجرای عدالت همواره هدف غائی و نهائی بشر بوده، روحیه ظلم ستیزی همیشه بشر را به سمت تعالی و پیشرفت رهنمون ساخته است. عدالت قضائی ودادرسی عادلانه یکی از اهداف مهم بشریت بوده استدر طول تاریخ محاکمه عادلانه و دادخواهی منصفانه مقبولیت داشته است نخبگان و حق طلبان همیشه اجرای عدالت قضائی و دادرسی عادلانه را مورد تاکید قرار می دادند. یکی از مهمترین آرمان ها و آرزوهای جامعه بشری، اجرای عدالت و دادرسی عادلانه است. عدالت یعنی برقراری مساوات و برابر شمردن همه افراد جامعه از نگاه قانون و همچنین نفی جامعه طبقاتی . عدالت قضائی نیز به معنای حل اختلاف های افراد با یکدیگر براساس قوانین مصوب است. عدالت مفهومی است که عقل وفطرت هر فردی بدان دستور می دهند. باید توجه داشت که عدالت قضائی متفاوت از عدالت کیفری است در حقیقت عدالت کیفری این هدف را پی می گیرد که کیفر و مجازات براساس عدالت باشد. اما عدالت قضائی به دنبال اجرای عادلانه مجازات و در صدد پی گیری عدالت در مرحله قضاوت و پس از آن است. مصادیق اصلی عدالت قضائی عبارتند از دادرسی عادلانه و اعمال حق دادخواهی که هرکدام لوازمی دارند که به اختصار عبارتند از حقوق دفاعی متهم ،حق دادخواهی، برگزاری علنی ، حق داشتن وکیل و.... در نظام جمهوری اسلامی ایران قوه قضائیه عهده دار اجرای عدالت قضائی و دادرسی عادلانه است از این رو مسئله قضا در قانون اساسی به منظور پاسداری از حقوق مردم امری حیاتی شمرده شده و به دلیل حساسیت بنیادی و دقت در مکتبی بودن آن بر لزوم دور ماندن نظام قضائی از هر نوع رابطه و مناسبت های ناسالم تاکید شده است. در این مقاله سعی شده عدالت قضائی و دادرسی عادلانه در نظام حقوقی ایران مورد بررسی قرار گیرد و ضمن بررسی مفهوم عدالت قضائی و دادرسی عادلانه در نظام حقوقی ایران، اصول راهبردی آن مورد کنکاش قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

عدالت قضائی ، دادرسی عادلانه ، حق دادخواهی ، نظام حقوقی ، عدالت کیفری