تبیین جایگاه کاربردی نظریه محور کنترل و نظریه توانمندسازی در اصلاح عادات تغذیه ای

سازمان جهانی بهداشت ارتقای سطح بهداشت قادر بودن مردم برای کنترل بر زندگی شان تعریف می کند. کنترل یک موضوع محوری در سلامت جوامع و افراد می باشد و یکی از مقوله های اساسی در توانمندسازی شخصی مفهوم perceaved locuse of control می باشد. طیف تئوری محور کنترل، محور کنترل افراد یا درونی است که خود را بر سلامتی خویش مسئول می دانند و یا بیرونی است که دیگران غذا و قدر، سرنوشت اعضای تیم بهداشتی و .... را بر سلامتی خویش مسئول می دانند. لذا هر گونه رفتار غیربهداشتی که منجر به کاهش سطح سلامت خود یا جامعه شان می شود را ممکن است انجام دهند یک مولفه بزرگ توانمندسازی که در چهارچوب ارتقای سطح سلامت نهفته است این باور می باشد که توانایی افراد در مراقبت از خودشان متفاوت است. لذا افراد در مراقبت از توانمند شدن خود باید احساس کنند که بر زندگی خود کنترل داشته و باور کنند که می توانند جهت زندگی خود را انتخاب کنند. توانایی های مراقبت از خود می تواند در افراد و گروه ها شکل گرفته و منعکس کننده احساس مسئولیت نسبت به سلامت خود و جامعه باشد و این مهم از جمله وظایف خطیر آموزش دهندگان بهداشت است که با توانمند سازی افراد از طریق جلب مشارکت افراد در امور مربوط به سلامت خود و جامعه به تحقق خواهد پیوست. طبق تعریف Empowerment Theory نیز توانمندی عبارت است از رفتارهای فردی و جمعی که شامل مشارکت فعال افراد، گروه ها برای ایجاد تغییر و شکل دادن وضعیت و محیط اجتماعی شان می باشد. بنابراین تئوری، برای اصلاح، تغییر یا ایجاد رفتارهای تغذیه ای مطلوب که ریشه در عادات تغذیه ای دارد باید افراد ابتا از طریق فاکتورهای انگیزشی، باورها ، ارزش ها، کسب مهارتها، به حد خودباوری و خود کنترلی برسند. و به زبانی دیگر در سطح فردی توانمند شوند و با مشارکت فعال در برنامه ریزی های گروهی از طریق یک برنامه منسجم توانمندسازی جمعی در سرنوشت سلامت جامعه دخالت داده شوند تا بدین ترتیب با ایفای نقش فعال در سطح فردی و اجتماعی به طور دو طرفه با کسب عادات و انجام رفتارهای صحیح تغذیه ای زمینه مناسبی را برای ارتقای سطح سلامت فرد و جامعه فراهم نمایند.