نقش تفکر توحیدی در شکل گیری شهر اسلامی

دین اسلام به عنوان کامل ترین دین در میان ادیان آسمانی سعادت انسان را در سعادت جامعه می بیند. مقیاس خرد این جمع گرایی در خانواده و مقیاس کلان آن در شهرها متجلی می گردد. از این رو دینی که سعادت انسان را حضور در کنار دیگران می داند، نمی تواند از ساختاری مناسب برای زندگی اجتماعی او غافل باشد. در این نوشتار سعی شده با جستجو در قرآن کریم، متون اسلامی به ویژگی های یک شهر اسلامی از نظر ساختار فیزیکی و ماهیت اجتماعی دست یافت. روش تحقیق به کارگرفته شده در این پژوهش مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای، مرور متون و تحلیل آنهاست. در این مقاله نخست دیدگاه قرآن و سنت اسلامی در مورد شهر بررسی و سپس، مراتب توحید و تاثیر آن بر شهر اسلامی ذکر شده و در نهایت به تجزیه و تحلیل این دیدگاها پرداخته شده است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که در قرآن و سنت ساختار در اولویت قرار ندارد، بلکه ساختار تحت تاثیر مردمی بوده که در آن زندگی می کرده اند. شهرهای اسلامی به تبعیت از مردم دایم در حال تغییر بوده اند و در عین گوناگونی، در اصول اولیه همگی مشترک بوده اند. در واقع برای اسلامی شدن یک شهر در مرحله اول نیاز به مردمی وجود دارد که خالصانه اسلام آورده باشند، یعنی همان اتفاقی که در جامعه اولیه اسلام افتاده است، و نه اینکه تنها ساختار شهر براساس اصول اسلامی طراحی شده باشد.

کلیدواژه ها:

شهر اسلامی ، تفکر توحید ، جهان بینی