تأثیر فرهنگ اسلامی بر ساخت شهر و شهرسازی ایرانی

با توجه به رابطه فعالیت های انسان با فرهنگ، شهر بستری است که در آن فرهنگ از طریق فعالیت ها و ارتباطات انسانی به جریان در می آید. کالبد شهر، بالاخص نماهای شهری به بازنمایی این رابطه پرداخته و ارزش های سنت های هم زیستی را عینیت می بخشند. و در این میان فرهنگ اسلامی در هر جامعه و کشوری با حفظ ماهیت و اصالت الهی و جهان شمول خویش، شکل و صورتی متناسب با مقتضیات جغرافیایی، تاریخی، زبانی و... به خود می گیرد. به منظور متجلی ساختن فرهنگ و ارزش های اسلامی در کالبد شهر، شناسایی ارزش هایی که می توانند و باید با تظاهر در مجتمعی اسلامی هویت آن را نمایش دهند ضرورت تام دارد. مؤلفه های اساسی فرهنگ اسلامی در ساخت شهر را می توان، مسجد، بازار، بازارچه، مدرسه، خانقاه، حسینیه و مقابر برشمرد که شغل، مکان، بافت و کارکردهای فضای شهری متأثر از آنهاست. نوع مذهب، عوامل اقتصادی، طبقاتی، قومی، زبانی و صنفی عوامل مؤثر در شکل گیری محلات بوده است. روش پژوهش در این تحقیق توصیفی- تحلیلی است جمع آوری بخشی از داده های پژوهش به روش اسنادی و با استفاده از کتب، اسناد، مقالات و نشریات در زمینه فرهنگ اسلامی و ساخت شهر و شهرسازی در ایران بعد از اسلام می باشد. و هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر فرهنگ اسلامی بر ساخت شهر و شهرسازی ایرانی است و فرهنگ ایرانی اسلامی همان فرهنگ متعالی اسلامی است که در روح و کالبد فرهنگ ایران زمین دمیده شده و متناسب با تاریخ، جغرافیا، مذهب، زبان و... در طی 14 قرن گذشته توسعه و تکامل یافته است نتایج پژوهش نشان می دهد ساخت شهر ایرانی حاصل فرهنگ و تمدن اسلامی- ایرانی بوده و شهرسازی اسلامی نیز ناشی از تمدن و دستاورد تولید فرهنگی مسلمانان می باشد و فرهنگ اسلامی بر سازمان فضای کالبدی شهرهای ایران تأثیر بسزایی داشته است.

کلیدواژه ها:

فرهنگ اسلامی ، ساخت شهر ، شهر اسلامی ، شهرسازی ، شهرسازی ایرانی