گونه شناسی ساخت های قالبی در زبان عامه

سال انتشار: 1394
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 408

فایل این مقاله در 30 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_LRR-6-4_011

تاریخ نمایه سازی: 16 شهریور 1395

چکیده مقاله:

هر زبان و کویش از اجزا و مواد قالبی چون زبانزدها و اصطلاحات، کنایه ها و ضربالمثلها تشکیل می شود که باعث غنای آن زبان هستند. گفتارهای قالبی کاربرد خاص و موقعیت شناسانه و نقش مؤثری در برقراری ارتباطهای اجتماعی دارند. این گفتارها اغلب شفاهی هستند، زایایی فراوان دارند و حامل معانی عمیق و فشرده هستند. این اجزای کلیشهای و قالبی در طول سالیان و سینه به سینه به نسلهای بعد منتقل یا در فرهنگ ها ثبت می شوند و برخی به آرامی در زبان رسمی و حتی ادبی راه مییابند. بخش مهمی از ذخایر زبانی غیر مکتوب در فرهنگ ها را همین گفتارهای قالبی شده تشکیل میدهند که ضرورت توجه علمی به این انواع را دوچندان می کند. مسئلهٔ اصلی این مقاله تبیین مبانی نظری و گونه شناسی و نشان دادن تنوع گستردهٔ این کلیشههای قلبی زبان فارسی است. برای این منظور، ابتدا به معرفی پیشینه و کارهای انجام شده خواهیم پرداخت، سپس ریشه و خاستگاه این کلیشه های زبانی را بررسی می کنیم و ضمن تبیین و تشریح این گفتارهای قالبی و زیرگونه های هریک (نفرینها، دشنامها، تعارف ها، دعاها، سوگندها، تهدیدها، تکیه کلام ها، متلک ها و کنایات و امثال)، ساخت زبانی، مضامین، کاربرد و تنوع آن در زبان عامه را با مثالهای کافی تبیین می نماییم. این مقاله را به عنوان الگویی برای گونه شناسی و بررسیهای ساختاری و محتوایی زبان عامه پیشنهاد می کنیم. تحلیلهای دستوری، جامعه شناسانه وفرهنگی جایگاه قابل بررسی دیگری دارند.

نویسندگان

حسن ذوالفقاری

دانشیار زبان وادبیات فارسی،دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران