گذری از کالبد تا محتوا در بازارهای سنتی شهرهای اسلامینمونه موردی: بازار سرشور مشهد

شهرهای اسلامی مفهوم خاصی از شهر را همراه با ارزش ها و نگرشهای اسلامی ارائه میدهند که تبلور آن در معماری و شهرسازی به وضوح قابل درک است. بازار به عنوان یکی از مهم ترین عناصر اصلی در ساختار شهر، می تواند فراتار از نقش کالبدی خود عرصه ای مناسب برای ارتقاء تعاملات اجتماعی و فرهنگی و وقوع زندگی جمعی در شهر فاراهم آورد. این مقاله با هدف بررسی و تحلیل ساخت کالبدی شهر اسلامی و میزان تاثیرگذاری کالبد و عملکرد بازار بر شکلگیاری و سیر تحول فضاها و عناصر اصلی شهر تدوین شدهاست. به نظار می رسد کالبد و محتوای بازار در طای دوران گذشته دستخوش تحولاتی گردیده است. این نوشتار با رویکرد تحلیلی کیفی بوده و در زمره تحقیقات توصیفی تاریخی به حسابمیآید. نمونه مورد بررسی بازار سرشور مشهد است که به عنوان یکی از فضاهای واجد ارزش تاریخی در همجواری حرم مطهر رضوی محسوب شده و در گذشته و تا به امروز نقش فعال و پویایی در ساخت کالبدی شهر داشته اسات . نتایج بررسیها حاکی از این است که بازار یکی از ارکان اساسی شهر بوده که علاوه بر اهداف اقتصادی و اجتماعی، ویژگی های کالبدی و عملکردی آن به گونه ای است که تاثیرات قابل توجهی بر ساخت شهر و تعاملات اجتماعی گذاشته به طوری که عامل مهمی در توسعه شهر بوده است. گرچه در دوران معاصر نقش عملکردی بازار سرشور در شهر کمرنگتر شده و از شدت تعاملات اجتماعی آن کاسته شده ولی هنوز عامل مهمی در این زمینه محسوب میشود.

کلیدواژه ها:

شهر اسلامی ، بازار ، ساختار کالبدی ، بازار سرشور مشهد