برنامه ریزی فرهنگی، مهندسی فرهنگ و تأثیر جهانی شدن بر هویت فرهنگی

انسان به عنوان موجودی اجتماعی، دارای نظام فرهنگی و تنها انسان است که قادر به فرهنگ سازی است. جامعه پذیری دارای سازوکار فراگیری است که به انتقال، نهادینه شدن و ماندگاری باورها، ارزش ها، هنجارها و آداب و رسوم اجتماعی یاری می رساند و نهادهای متولی خاص خود را دارد. از این رو مدیریت فرهنگی و مهندسی فرهنگ، در جامعه ضرورت می یابد تا از طریق آن با رویکردی علمی، به بررسی عملکرد نهادهای متولی فرهنگ، کارکرد و میزان تأثیرگذاری آن ها در جامعه پرداخت. درخصوص جهانی شدن دو دیدگاه متفاوت و شاید متناقض مطرح است: دیدگاه نخست، جهانی شدن را تصویری از پیوندها، مراودات، و ارتباطات بین دورترین نقاط جهان و معارضه با تعصبات کهنه و نویددهنده ازبین رفتن مخاصمات می داند و دیدگاه دوم، جهانی شدن را تصویری ترسناک از بازار عنان گسیخته نوسازی و مدرنیزاسیون و عامل سلطه قدرت های بزرگ و تزلزل دولت – ملت ها تلقی می کند. در این میان، گروهی از دانشمندان با تفاوت قائل شدن بین جهانی سازی و جهانی شدن، جهانی سازی را فرایند تأمین منافع و سلطه ارزش های قدرت های بزرگ، و جهانی شدن را، روند طبیعی پیوند سرنوشت مردم جهان در اثر توسعه فن آوری های نوین ارتباطات تعریف می کنند. در ارتباط با نقش جهانی شدن در مخدوش کردن هویت فرهنگی نیز موافقان، جهانی شدن را فرصتی برای معرفی ارزش های متعالی فرهنگ های بومی در سطح جهان می دانند و گروه مخالف، بر تأثیرگذاری منفی جهانی شدن در هویت فرهنگی دولت ها و ملت های کوچک و فرهنگ بومی تأکید دارند. در مجالی کوتاه، مقاله پیش رو با ارائه برخی تعاریف علم برنامه ریزی فرهنگی و مهندسی فرهنگ، به تأثیر جهانی شدن بر هویت فرهنگی و درنهایت طرح چند راهکار برای حفظ فرهنگ بومی با استفاده از مهندسی فرهنگ می پردازد.

کلیدواژه ها:

فرهنگ ، برنامه ریزی فرهنگی ، مهندسی فرهنگ ، جهانی شدن ، جهانی سازی ، هویت فرهنگی