بررسی تطبیقی سماع در اسرارالتوحید، حدیقه الحقیقه و کشف المحجوب

؛«سماع» در ادبیات منظوم فارسی به معنی آوازی که شنیدن و خواندن آن خوش آید استعمال شده است و در اصطلاح اهل تصوف عبارت است از وجد و سرور و پایکوبی و دست افشانی عارفان و صوفیان به تنهایی یا به همراه گروهی، با آداب وتشریفات ویژه. در نتیجه حالتی روحانی است که می تواند موجب حال و مکاشفه گردد صوفیان بزرگ بر این باورند که سماعبر مبتدیان و اجهل مردم حرام است و افضل عرفا را بی ثمر.مقاله ی حاضر تحقیقی است پیرامون سماع در اسرارالتوحید،حدیقه الحقیقه و کشف المحجوب. در این مقاله، آرای عارفانیچون ابو سعید ابوالخیر، سنایی غزنوی و هجویری و معاصران آنان درباره ی سماع و بازتاب آن در حکایات گوناگوناسرارالتوحید، حدیقه و کشف المحجوب بررسی شده است.ما در این مقاله برآنیم سماع را از دیدگاه این سه عارف بیان کرده وبه چیستی سماع، مجلس سماع، آداب و شرایط و فواید و آثار سماع بپردازیم.