پیشگیری محیطی از جرایم در شهرسازی و معماری نوین با نگاهی بر تئوری فضای قابل دفاع

اگر جرم و بزهکاری را مهمترین پدیده های قرن حاضر بدانیم، از آنجا که پدیده مجرمانه عنصری پویا در نظام اجتماعی و محیط جغرافیایی می باشد. دولت و دستگاه های زیربط به نمایندگی از افراد جامعه بایستی برای کنترل آن رویکردهای مختلفی را از باب علمی و عملی مدنظر قرار دهند. مطالعات مربوط به پیشگیری از جرم که مبتنی بر کنترل جرم از طریق اتخاذ سیاست های کیفری و غیرکیفری است نشان می دهد که نمی توان تنها یک رویکرد را در این زمینه مورد توجه قرار داد و از سایر رویکردها روی برگرداند. یکی از رویکردهای مطرح در حوزه پیشگیری از جرم، «پیشگیری از جرم بوسیله طراحی محیطی» می باشد. پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی به دنبال آن است تا از طریق کنترل برنامه هایی که به کاربری اراضی و طراحی ویژه محیط توجه دارد، میزان جرایم را کاهش داده و امنیت را در دل این برنامه ها لحاظ کند. نظریه پردازان این حوزه، توجه به شرایط مکانی ارتکاب جرم دارند و به برقراری رابطه بین مکان و جرم می پردازند. در برنامه های پیشگیری از جرم مطابق شاخه های موجود در علم جرم شناسی بایستی سه شاخصه مدنظر قرار گیرد: «نوع جرم، «مجرم» و محیط فیزیکی- اجتماعی پیرامون او». با درنظر گرفتن تئوری فضای قابل دفاع در مورد نحوه کنترل مجتمع ها و ساختمان های درمعرض خطر از لحاظ ارتکاب جرم به دلیل وجود فضاهای جرم خیز متعدد و غیرقابل کنترل می توان با ایجاد رویکردهای نو در زمینه شهرسازی، عمران و معماری و با اصلاح نوع طراحی واحدهای مسکونی و با درنظر گرفتن وضعیت ساختمان ها و مجتمع های همجوار آن از ارتکاب جرایم علیه اشخاص واموال از منظر خاص آن و جرایم علیه امنیت از منظر عام علوم کیفری و جرم شناسی پیشگیری نمود. این فرایند، پیشگیری جرم از طریق طراحی محیطی با تکیه بر تئوری فضای قابل دفاع نامیده می شود.

کلیدواژه ها:

جرم ، بزهکاری ، پیشگیری محیطی ، فضای قابل دفاع ، شهرسازی