کاربرد مدل SATEEC در محیط GIS در برآورد رسوبزایی و تهیه نقشه شدت فرسایش زیر حوضه آبخیز سد زاینده رود

فرسایش تشدیدی خاک با توجه به اثرات زیست محیطی و اقتصادی آن می تواند بعنوان یکی از مشکلات جهانی مطرح گردد . مدل های کامپیوتری فراوانی جهت برآورد رسوب و فرسایش در اراضی کشاورزی، مراتع و جنگل ها ارائه گردیده است . معادله جهانی اصلاح شده هدرروی خاک ) ) RUSLE در بسیاری کشورها بکار رفته و داده های ورودی این مدل طی سالیان گذشته مورد بررسی و تجدید نظر قرار گرفته است . این مدل کاربرد وسیعی در اراضی کشاورزی دارد و بندرت در مراتع مورد استفاده قرار می گیرد . مدل Sediment Assessment Tool ) SATEEC for Effective Erosion Control ( جهت برآورد هدرروی خاک و رسوب ویژه در اراضی کشاورزی و حوضه های آبخیز با استفاده از مدل RUSLE بسط یافته است . عوامل مؤثر در فرسایش از قبیل فرسایندگی بارانR ، فرسایش پذیری خاک K ، کاربری اراضی C و عملیات حفاظتی P ( بعنوان نقشه های ( رستری ) ورودی این مدل در محیط GIS تهیه گردید . مدل SATEEC با استفاده از مدل رقومی ارتفاع ) ) DEM نقشه های جهت جریان ) ) Flow Direction و تجمع جریان ) ) Flow Accumulation را ترسیم و بدنبال آن عامل تندی و طول شیب ) ) LS را در قالب نقشه رستری LS محاسبه نمود . عوامل فوق بعنوان نقشه های ورودی این مدل استفاده گردید و نقشه شدت رسوب ویژه حوضه مطالعاتی بدست آمد . کلیه مراحل فوق بصورت اتوماتیک و توسط زبان برنامه نویسی Avenue صورت پذیرفت . نقشه شدت رسوب ویژه نشان می دهد که میزان رسوب متوسط سالانه حاصل از فرسایش سطحی و شیاری 1/79 تن در هکتار در سال می باشد و مقادیر زیاد تولید رسوب و تمرکز فرسایش در ارتفاعات و شیب های کناری آبراهه ها قرار گرفته اند . تحقیق حاضر نشان می دهد که استفاده از مدل SATEEC می تواند برآورد قابل قبولی از میزان فرسایش سطحی و شیاری در حوضه های آبخیز کشور داشته باشد

کلیدواژه ها:

رسوب ویژه ، GIS و SATEEC ، RUSLE