ناگفتههایی از آبانبارهای شهر لار: بازشناسی اصول معماری وساختاری آبانبارها

آب انبارها بناهای ارزشمندی هستند که در مناطق گرم و خشک ایران از جمله در شهرستان لار، از گذشته به یادگار مانده اند. متاسفانه امروزه با پیشرفت تکنولوژی و تغییر در سبک زندگی مردم، این بناها، همچون بسیاری بناهای تاریخی دیگر، اهمیت و کارکرد گذشته خود را از دست داده اند. هرچند در بعضی روستاهای دورافتاده و حتی در بافت قدیم شهر لار همچنان از آب انبارها استفاده می شود، اما روند روبه کاهش این استفاده ها نشان از فراموشی و تخریب کامل آنها در آینده ای نه چندان دور دارد. آب انبارها در بردارنده ی سنت ها و رفتارهای ویژه ی اجتماعی همچون سنت وقف، حس تعاون و مشارکت در نگهداری از آنها و برقراری تعامل اجتماعی میان مراجعه کنندگان بوده اند. هدف از این مقاله بازشناسی اصول ساختاری و معماری به کار رفته در آب انبارهای شهر لار، به منظور بهره گیری از آنها در شهرسازی و معماری امروز می باشد. چرا که برای پایداری اجتماعی سکونتگاه های کنونی ما ضروری است تا نظام و فرهنگ حاکم بر معماری و محلات گذشته، که محصول تعامل انسان با محیط انسان ساخت بوده است، حفظ و بازشناسی شود. زیرا در رابطه ای دو طرفه، محیط کالبدی به رفتار انسان شکل می دهد و هر نوع عمل و رفتار انسانی، محیط کالبدی مناسب خود را می-طلبد. در این راستا به عنوان پیش فرض تحقیق، ابتدا به کمک مطالعات میدانی به بررسی اطلاعات و مستندات موجود در مورد آب انبارهای این شهر پرداخته شده و با مقایسه ی تطبیقی میان آب انبارهای شهر لار با آب انبارهای سایر شهرهای ایران و کشورهای دنیا تفاوت ها و شباهت های میان آنها استخراج گردیده است. سپس با توجه به اطلاعات فوق سعی گردیده به شیوه تحلیلی- توصیفی به جمع بندی کاملی در مورد ویژگی-های آب انبارهای این شهر پرداخته شود و برای سوالات و نقاط مبهم در زمینه ی ساخت آب انبارها و اصول به کار رفته در آنها، پاسخی ارائه گردد. از آنجا که سابقا آب انبارها نمود بارز معماری بومی در هر منطقه بوده اند، شناخت هرچه بهتر آنها موجب شناخت هرچه بهتر اصول معماری بومی و به تبع آن دستیابی آسان تر به معماری پایدار در بناهای امروزه می گردد.

کلیدواژه ها:

آب انبارهای شهرلار ، معماری بومی ، ویژگی های معماری و ساختاری ، فرم کلی ، اصول مکانیابی