تاثیر معنای زیارت و توسل بر معماری زیارتگاه ها در شهر اسلامی

شهر اسلامی در برگیرنده ساختمان های متعددی است که از جمله آن فضای سکونت، آموزشی ،بهداشتی، تجاری، رفاهی و مذهبی می باشد. ساختمان های مذهبی شامل مساجد و زیارتگاه هستند. زیارتگاه ها مقابر بزرگان دینی را در برمی گیرد. برخی از مسلمانان برای رهایی از مشکلاتی که پیش رو دارند به دنبال مامنی می باشند. از ان جایی که اسم خدا مومن است یعنی با ورود به مکان امن یا شهر امن انسان به آرامش می رسد مرجع تمام نیازهای انسان ها از جمله مومنین خداوند است وبهترین ریسمان برای چنگ زدن ریسمان الهی است در این میان انسان های کامل و اولیا خداوند ومرقد شریف آنان در دایره بلد امن قرار دارد. از این رو مومنین به آن پناه می برند. این فضاها در شهرهای اسلامی نقاط شاخصی هستند که بر کالبد و جان شهر تاثیر می گذارند. سوال مقاله این است که رابطه معنوی توسل را کشف و آن رابطه را در شکل شهر اسلامی بیابد و تاثیر این مفهوم را در معماری بیابد. از این رو ابتدا به متون دینی مراجعه شده تا تبیین عقلانی و وحیانی توسل ارایه شود و سپس جایگاه این موضوع در معماری که به شکل زیارتگاه مطرح است بازشناسی و به رموز معمارانه این بناها پرداخته شده است تازبان فهم این آثار کشف گردد و در این راستا راه کارهای مناسب برای طراحی چنین مکان هایی یافت شود. نتایج بیانگر آنست که سلسله مراتبی که در توسل و زیارت نامه ها ذکر شده باعث شده از ابتدا پیش ورودی و طاق ورودی تا صحن و رواق و شبستان و دالان و گنبد خانه فضاهای معنوی را ایجاد کند که هر کدام بر پایه منطق خاصی شکل گرفته اند و انسان را دچار اگاهی و پیش آگاهی از حضور می کند.

کلیدواژه ها:

زیارتگاه ، توسل ، زیارت ، شهر اسلامی