نقش عملیات پخش سیلاب در احیاء منابع طبیعی مطالعه موردی در دشت امامزاده جعفر گچساران

در ایران تفکر بهره برداری از سیلابها از طریق جمع آوریف مهار و تغذیه سفرهای آب زیرزمینی به صورت سنتی از دیرباز و به صورت نوین در دهه های اخیر گسترش یافته است. از آنجا که پی آمدهای مثبت مربوط به بهره برداری از سیلاب محدود به ایجاد تغییرات در یک منبع تولیدی نمی باشد. از اینرو در تحقیق حاضر به منظور تعیین اثر پخش سیلاب بر منابع آب و خاک اقدام به بررسی این موضوع شده است. در این راستا در عرصه امامزاده جعفر گچساران که تحت تیمار عملیات پخش سیلاب قرار گرفته است، تغیرات فیزیکی و شیمیایی خاک در پهنه پخش سیلاب در مدت 3 سال از طریق نمونه برداری از خاک در سه نوار اولیه شبکه های گسترشی و در سه عمق مختلف خاک شامل 15-0، 30-15 و 45-30 سانتیمتر انجام و اقدام به مقایسه نتایج بدست آمده با پهنه شاهد شده است، همچنین روند تغییرات ارتفاع سطح ایستایی چاه های متأثر از تأسیسات تغذیه مصنوعی و چاه های شاهد قبل و بعد از احداث تاسیسات تغذیه مصنوعی مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج حاصل از تجزیه واریانس خصوصیات شیمیایی و فیزیکی خاک نشان دهنده این است که پخش سیلاب در افزایش درصد رس، منیزیم، پتاسیمف کربن آلی، درصد اشباع، ظرفیت تبادل کاتیونی خاک و نیز کاهش درصد شن، سیلت، درصد سدیم تبادلی، مقدار سدیم تبادلی و آهک خاک مؤثر بوده و اختلاف بین پهنه پخش سیلاب در مقایسه با پهنه شاهد در سطح 5 و 1 درصد معنی دار بوده است. با توجه به نتایج حاصل می توان ادعا نمود که بهره برداری از سیلابها در قالب اجرای طرح های پخش سیلاب صرفنظر از سایر پی آمدهای پشت چنین اقدامی، به طور مؤثر و قابل ملاحظه ای موجب افزایش سفره آب زیرزمینی و حاصلخیزی خاک در پهنه پخش سیلاب می شود.

کلیدواژه ها:

پخش سیلاب ، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک ، حاصلخیزی خاک ، سطح ایستایی ، تغذیه مصنوعی