تاملی بر معنا و اهمیت زیبایی در معماری و شهرسازی

مقوله زیبایی و زیباییشناسی از جمله مباحث عمیق و پیچیدهای هستند که همواره در زندگی انسان در طول تاریخ به عنوان یکی ازمسائل مهم بشری مورد پرسش قرار گرفته است. بر این اساس، در این تحقیق سعی شده تا با بررسی سیر تحول تفاسیر زیبایی- شناسی، به معنای زیباییشناسی و ویژگیها و اهمیت آن در حوزه معماری و شهرسازی پرداخته شود. بر اساس مطالعات صورت گرفته، میتوانیم بپذیریم که زیبایی هم امری نسبی است و هم امری مطلق. از آنجا که انسان برخی احساسها و نیازهای فطری وغریزی دارد که بستگی مستقیمی به زندگی و بقای انسان دارد مانند احساس ترس، احساس غم و شادی، حس گرسنگی و...، زیبایینیز در این حالت امری مطلق محسوب میشود. مثلاً درک زیبایی طبیعت در وجود انسان، در طول تاریخ باعث شده تا انسان رابطه عمیق و دوستانهای با طبیعت که محمل زندگی و بقای انسان است داشته باشد و از این طریق از طبیعت محافظت نماید و آن رامقدس بشمارد. از طرفی زیبایی در حوزه مصنوعات انسانی از جمله معماری و شهرسازی از سوی عمدهی صاحبنظران این حوزه،مقولهای نسبی تعریف شده است. لذا میتوان انتظار داشته که زیباییهای نسبی در طول زمان و با تغییر شرایط و اوضاع و احوال ملت- ها و فرهنگها دستخوش تغییر و تحول گردد.از طرفی، نتایج مطالعه نشان میدهد که زیباییشناسی در حوزه معماری و شهرسازی از مقولات با گرایشهای عینی- بصری به مقولات با گرایشهای ذهنی- معنایی تغییر جهت داده است. لذا ادراک زیبایی در معماری و شهرسازی تا حدود زیادی یک امر ذهنیتلقی میشود. اما از یک طرف باید یک پدیده عینی وجود داشته باشد که واجد مجموعهای از خصوصیات و ویژگیها باشد و از طرفدیگر، باید یک فرد به عنوان ادراککننده باشد تا ارزش و زیبایی آن پدیده را درک نماید. این دو مساله در کنار یکدیگر و با تاثیرپذیری از سیر تاریخی و شرایط زمانی و مکانی، باعث شده تا زیبایی نسبی، به مقولهای دیالکتیکی با رشد همزمان مصنوعات عینی معماری و شهرسازی، و ادراک ذهنی زیبایی توسط انسان تبدیل گردد.

کلیدواژه ها:

زیباییشناسی ، معماری و شهرسازی ، نسبی و مطلق ، عینی و ذهنی ، دیالکتیک