نقش عناصرکالبدی درتوسعه ی پایدار سکونتگاههای روستایی گیلان

در پهن دشت کشور عزیزمان ایران که شرایط آب و هوایی متنوعی دارد با سیستمهای گوناگون ساختمانی روبرو میشویم که در تداوم مقابله با شرایط محیط خارج ، از تجربیات ارزشمند نهفته در طراحی ، ساخت و انتخاب مصالح در سکونتگاههای سنتی روستایی کشورمان ، بابی اعتنایی به گذشته و برداشت های بی محتوا و نادرست از معماری جهان غرب ، تمامی دانش و تجربیات اندوخته ی گذشتگان خود را از یاد برده و با تقلیدی کورکورانه از معماری جهانی ، زمینهای پربار و حاصلخیزاین کشور پهناور را به کالبدهای بی هویت ساختمانی تبدیل میکنند. امروزه با تشدید بحرانهای ناشی از عدم سازگاری آثار معماری با محیط پیرامون خود شاهد همگراییمجدد گرایشات موجود در این عرصه به سمت حقیقتی هستیم که همانا احیاء رابطه ی انسان با طبیعت میباشد، آرمانی که اگر چهریشه های خود را به نظریات ارائه شده در قرون گذشته مدیون است اما این بار در قالبهای نوین و متنوع چون معماری پایدار ،معماری سبز و نظایرآن تجسم یافته و بتدریج طیف وسیعی از دستاوردهای این عرصه را بخود اختصاص میدهد. اساساً حوزه هایروستایی بعنوان قاعده نظام از نظرسکونت و فعالیت ملی ، نقش مهمی در توسعه ی ملی ایفاء میکنند ، چراکه توسعه ی پایدار سرزمین در گرو پایداری نظام روستایی بعنوان زیر نظام تشکیل دهنده ی نظام سرزمین است ، و پایداری فضاهای روستایی در ابعاد مختلف میتواند نقش مؤثری در توسعه ی منطقه ای و ملی داشته باشد. در این راستا معماری جامعه ی روستایی گیلان نیز بعنوان یکی از مواردی است ، که در آن کالبد بنا نه با مقاومت در مقابل نیروهای طبیعت و نه در سرسپردن آگاهانه ، بلکه در هماهنگی با آنشکل مییابد.گیلانیان نیز بعنوان ساکنان سرزمینی که از مواهب طبیعی ارزشمندی برخوردار بوده است ، همواره شاگردی در مکتب طبیعت را پیشه ی خود نموده اند.از دیدگاهی دیگر به سکونتگاههای روستایی گیلان ، انسانی را میتوان مشاهده نمودکه با شیوه های به یادگار مانده از روزگاران گذشته ، شرایط ناسازگار خارج را با صرف کمترین انرژی به فضای متعادل و مطلوب داخل تبدیل میکند.واین سرد وگرم چشیدن از روزگار و کسب تجربه در ساخت فضاهای مسکونی ، همان مفهوم معماری سنتی با توجه به اقلیم است که میتواند بارها و بارها تکرار شود، بدون آنکه رنگ کهنگی بگیرد.به تبع تفاوتهای فاحش شرایط زیست محیطی درشمال کشور ، معماری تبلور یافته در این منطقه متفاوت از سایر نقاط ایران بروز نموده است و بعنوان کلی معماری برونگرا شناخته میشود.مقاله ی پیش رو تلاشی است برای معرفی خصوصیات معماری روستایی همساز با شرایط زیست محیطی گیلان ، که با پاسخگویی به نیازهای اقلیمی ، به ویژگیهای معیشتی و تعاملات اجتماعی مردم نیز پاسخی داده است و میتوان از اینراه به چگونگی ارزشهای عیان و نهان این معماری پی برد

کلیدواژه ها:

نیازهای اقلیمی ، معماری بومی ، برونگرا ، زیست محیطی