سیستم مانیتورینگ بتن سازه های بتنی در سدهای بزرگ ایران

ایران کشوری در حال توسعه است و تعداد کمی سد بزرگ با عمری بیش از 30 سال در آن ساخته شده است . با رشد صنعت سد سازی در ایران در دو دهه اخیر ، تعداد قابل توجهی سد ساخته شده است یا درحال ساخت و مطالعه است . اگرچه اکثر هزینه ها در حال حاضر برای مطالعه و ساخت طرحهای جدید هزینه می گردد اما در آینده ای نه چندان دور هزینه قابل ملاحظه ای صرف نگهداری و تعمیر سازه های ساخته شده خواهد شد . میلیونها متر مکعب بتن سالانه در ایران ساخته می شود که بخش قابل ملاحظه ای در ساخت سازه های هیدرولیکی مصرف می شود . با ساخت صحیح و نگهداری مناسب بتن های بکار رفته دراین سازه ها گامی موثر در جهت توسعه پایدار کشوربرداشته می شود . براساس تحقیقات انجام شده می توان نقطه عط فی در منحنی دوام سازه های بتنی در نظر گرفت . چنانچه تعمیرات سازه های بتنی قبل از این نقطه عطف صورت پذیرد هزینه آن به مراتب کاهش و همچنین طول عمر مفید آنها افزایش می یابد . محققان زیادی در این زمینه فعالیت کرده و به نتایج قابل قبولی دست یافته اند . با توجه به شرایط بهره برداری و محیطی مختلفی که سازه های بتنی مختلف در یک سد دارند باید یک سیستم مانیتورینگ مناسب استقرار یابد تا با توجه به عوامل خرابی مختلف، زمان مناسب تعمیر سازه ها قابل تشخیص باشد . به این منظور، باید ابتدا عوامل خرابی سازه های بتنی قدیمی موجود شناسایی گردد و داده های مورد نیاز مانند عمر سازه ها، مصالح بکار رفته در این سازه ها و شرایط آب و هوایی که سازه با آن مواجه بوده است جمع آوری گردد . اطلاعات مربوط به مصالح بکار رفته در سازه های بتنی تازه ساخته شده نیز باید جمع آوری گردد که خوشبختانه برای تعداد زیادی از سدها این اطلاعات موجود و قابل دسترس است . سیستم مانیتورینگ سازه های بتنی به کمک این اطلاعات و با انتخاب نقاط مرجع، اطلاعات وضعیت موجود این نقاط و تهیه چک لیست های ارزیابی سازه ها در این نقاط در طول زمان (شامل تعداد، نوع و فاصله زمانی انجام آزمایشها ) مستقر می گردد . آزمایشهای غیر مخرب و تجهیزات ابزار دقیق موجود در سد نیز می تواند به این منظور بکار برده شود . همچنین دستورالعمل هایی برای تعمیر انواع خرابی های قاب ل پیش بینی در این سازه ها (که زمان آن با استقرار سیستم مانیتورینگ بدست می آید ) تهیه می گردد .