مناسب سازی فضای معماری و شهری با اولویت نقش معلول در جامعه (بررسی موردی شهر سمنان)

هنر معماری امروز که چکیده ای از اندیشه انسان هاست گامی بزرگ در راه توان بخشی، آسایش و استقال معلولان نیز به شمار می رود. زمانی بنایی کامل است که آسایش تمامی افرادجامعه چه سالم چه معلول را فراهم آورد. چرا که ساختمان ها از محیط مسکونی گرفته تا محیط شهری باید پناهگامی برای جسم و روان انسان باشد نه اینکه اسباب ناراحتی او، بنابراین باید با استفاده از تجربیات علمی کشورهایی که در این زمینه موفق بوده اند در صدد رفع نواقص معماری کشور برآنیم تا ساختمان ها جوابگوی نیازهای معلولان نیز باشند. اگر قبل از اجرای هر طرح معماری، مشکلات خاص معلولان را درنظر گرفته شود، پس از اجرای طرح، مجبور به صرف هزینه های اضافی برای درنظر گرفتن نیازهای معلولان نخواهیم شد و در عین حال پاسخگوی نیازهای گروه خاصی از افراد جامعه خواهیم بود. در زمینه مناسب سازی و دسترسی معلولان، جهان سه دوره را پشت سر گذاشته است نخستنی دوره، دوره مناسب سازی فضاهای شهری برای دسترسی به ساختمان ها بود زیرا زمانی که ویلچر ساخته شد و خدمات پزشکی و توان بخشی پیشرفت کرد معلولان حاضر نشدند در آسایشگاه بمانند و با استفاده از این خدمات می خواستند در جامعه حضور پیدا کنند اما ساختمان های شهر مناسب آنان نبوده و بر این اساس مدیران جامعه تصمیم گرفتند. این بناها را برای معلولان مناسب کنند و وقتی مسئله مناسب سازی مطرح شد توجه به ساختمان های موجود بود یعنی شهری که ساخته شده بود و باید مناسب سازی می شد. سپس این مسئله مطرح شد که چرا که اصلا باید ساختمان و شهرسازی بسازیم که نیاز به مناسب سازی داشته باشد بر این اساس تصمیم گرفتند طراحی و ساخت به شیوه ای باشد که به دسترسی معلولان در آن توجه شده باشد به این دوره، دوره ایجاد محیط بدون مانع محیط قابل دسترس گفته می شود. منتها این رویکرد متوجه معلولان بود یعنی ایجاد محیط قابل دسترس و بدون مانع برای معلولان دوره دیگری که اکنون نشانه هایی از آن پدیدار شده دوره ای است که دنیا متوجه شده این مسئله خاص معلولان نیست یعنی به این نکته توجه شده که انسان در طول عمر خود توانایی ثابت ندارد و از کودکی تا پیری در حال تغییر است در صورتی که ساختمان ها ثابت می مانند به عبارت دیگر متغیری به نام انسان وجود دارد که توانایی هایش در طول عمرش تغییر می کند و این انسان از ساختمان استفاده می کند که ثابت است از این رو این مسئله مطرح شده که طراحی و ساخت و ساز ساختمان ها باید متناسب با توانایی انسان از کودکی تا پیری باشد به این شیوه طراحی همه شمول می گویند.

کلیدواژه ها:

معماری ، قضا ، محیط ، معلولان