بررسی نحوه تجلی تفکر اسلامی در کالبد و تزئینات معماری ایرانی

اسلام برای اولین بار در سرزمین عرب نازل شد. عربها در آن زمان بت پرست و جاهل بودند و هنر خاصی جز شعر سرایی نداشتند اما بعد از حمله به کشورهای همسایه، به ویژه ایران، که مردمانی هنرمند و بناهای با شکوهی داشتند، هنر اعراب شکوفا شد و اولین مسجد توسط پیامبر پایه گذاری شد. قبل از ظهور اسلام در ایران، بناها عظیم و شکوهمند بود(مانند پرستشگاه چغازنبیل و تخت جمشید) اما با فراگیر شدن اسلام، جهانبینی الهی مسلمانان باعث شد پرستشگاه چغازنبیل جای خود را به مساجد و تخت جمشید نیز جای خود را به مدرسه، خانه و حمام بدهند. چراکه اعتقاد مسلمانان بر این است که خداوند برای اجابت دعای بندگانش نیازی به بناهای عظیم الجثه ندارد. انسان در مسجد با عالم ملکوت ارتباط برقرار میکند اما این ارتباط به واسطه نمادهایی چون حیوانات انسان نما یا حیوانات بالدار و تصاویر اساطیری صورت نمیگیرد بلکه با نمادهایی مانند نور، آب، رنگ های مختلف مخصوصا فیروزه ای، آینه کاری مجذوب کننده، طرح های اسلیمی برخاسته از طبیعت و کتیبه های خوشنویسی، حقارت انسان در برابر معبود خویش را یادآور میشود. نمادهای مذکور، عامل بازتاب تفکر اسلامی در معماری محسوب میشوند. این مقاله بر پایه مطالعات کیفی پژوهشگر و به صورت تفسیری میباشد و در آن تلاش شده است، با نگاهی اجمالی، نحوه بازتاب تفکر اسلامی در قالب نماد در تزئینات و ویژگی های کالبدی بناهای مذهبی و همچنین حدالمکان تجلی و تاثیر آنها در بناهای غیر مذهبی را بررسی نماید

کلیدواژه ها:

تفکر اسلامی ، کالبد ، تزئینات ، بناهای مذهبی ، بناهای غیرمذهبی