بررسی الگوی فضایی مکانی کاربری های آموزش عالی در توسعه شهری و پیامدهای آن (مطالعه موردی: شهر چالوس)

کاربری های پرتقاضا مانند کاربری های آموزشی به دلایل زیادی مانند عدم هماهنگی نهادهای اجرایی شهرها، مشکلات مالی بخش آموزش و پرورش و عدم آشنایی مسئولین با موازین علمی مکان یابی مراکز آموزشی و آموزش عالی در پاسخگویی به نیازهای جمعیت دانشجویان با مشکلات زیادی مواجه بوده اند، این مسئله در مناطق شهری به دلایل متنوعی مانند کمبود زمین و قرارگیری کاربری های مختلف در همجواری یکدیگر با شدت بیشتری مطرح بوده و این مسئله موجب عدم دسترسی بهینه به فضاهای آموزشی و همجواری با کاربری های نامطلوب، در نتیجه افت کیفیت تحصیلی می شود. محدوده مورد مطالعه در این پژوهش مراکز آموزش عالی شهر چالوس می باشد که به علت ویژگی های مکانی و کالبدی خاص این منطقه و نیز کمبود فضاهای وابسته به این کاربری، که موقعیت مکانی و توزیع فضایی نامطلوب این مکان ها را با مسائل و مشکلات خاصی روبرو کرده است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی بوده که برای روشن کردن نارسایی های مختلف مدیریت فضاهای آموزش عالی لازم است که با توجه به ماتریس و شاخص های کاربری اراضی بررسی گردند. در این تحقیق ابتدا برای تعیین سازگاری ناسازگاری کاربری آموزش عالی با سایر کاربری ها براساس ماتریس سازگاری کلیه لایه های مورد نیاز مکان یابی بر اساس فاکتورهایی به شش طبقه کاملاسازگار، سازگار، نسبتاسازگار، نسبتا ناسازگار، ناسازگار و کاملا ناسازگار تقسیم شدند. نتایج حاصله نشان می دهد سازگاری کاربری آموزشی با کاربری ورزشی و کاربری فضای سبز بوده و همجواری این مراکز یا سایر کاربری ها نیز مسئله دار بوده و در حریم کاربری های ناسازگار مخصوصاً شبکه های عمده ارتباطی قرار گرفته اند و مشکلاتی از قبیل ترافیک، آلودگی و ... بوجود آورده است. همچنین نتایج ماتریس AHP نشان می دهد که مراکز آموزش عالی از توزیع موزونی در شهر چالوس برخوردار نبوده و استقرار و توزیع این کاربری کاملاً نامتعادل می باشد. پراکندگی توزیع فضایی کاربری آموزش عالی با سیستم اطلاعاتی جغرافیایی GIS به نمایش کشیده شده است.

کلیدواژه ها:

مدیریت ، توزیع فضایی ، مراکز آموزش عالی ، AHP ، GIS ، شهر چالوس