بررسی و ارزیابی فنی سامانه های آبیاری بارانی کلاسیک ثابت اجرا شده در دشت همدان بهار

صرفه جویی در میزان آب مصرفی، یکی از بهترین راه ها برای حفظ منابع آب بوده و بهبود راندمان و مدیریت آب کاربردی در مزارع، رویکردی مناسب برای این منظور است، یکی از اجزاء غیر قابل تفکیک در هر طرح آبیاری، به منظور اصلاح سیستم و مدیریت، ارزیابی فنی آن می باشد. در این مطالعه، مجموعه ای از سیستمهای آبیاری بارانیکلاسیک ثابت اجرا شده در شهرستان بهار مورد ارزیابی فنی قرار گرفتند و مهمترین مشکلات موجود در این سیستمها نیز بررسی گردید. آزمایش تعیین یکنواختی در مزارع ،دو بار در طول فصل زراعی انجام گرفت . جهت ارزیابی از معیارهای ضریب یکنواختی کریستیانسن، یکنواختی توزیع، راندمان پتانسیل ربع پایین، راندمان کاربرد ربع پایین، تلفات تبخیر و بادبردگی، تلفات نفوذ عمقی و کفایت آبیاری استفاده گردید. مقادیر متوسط این پارامترها برای 01 مزرعه ارزیابی شده بترتیب 74/5و64/22و58/26و57/90و8/33و21/47و68درصد بدست آمد. در 5 سیستم از 01 سیستم مورد ارزیابی راندمان کاربرد و یکنواختی توزیع کمتر از مقادیر توصیه شده Merriam and Keller,1978 می باشد. فقط در دو مزرعه آبیاری کامل صورت گرفته و در بقیه مزارع بعلت وقوع پدیده کم آبیاری،راندمان واقعی و راندمان پتانسیل کاربرد برابر بوده است. طراحی و اجرای نامناسب سیستمهای مورد مطالعه مهمترین دلیل پایین بودن راندمان پتانسیل کاربرد تشخیص داده شد. فشار نامناسب و استفاده همزمان از تعداد زیاد آبپاشها علت اصلی پایین بودن ضریب یکنواختی و یکنواختی توزیع در این سیستمها بوده است. به علت پایین بودن یکنواختی توزیع آب، در بعضی از سیستمها ضمن وجود نفوذ عمقی زیاد، کفایت آبیاری نیز پایین بوده است. بطورکلی نتایج این پژوهش نشان داد علاوه بر مشکلات طراحی و اجرایی، مدیریت و بهره برداری ضعیف نیز از دلایل پایین بودن عملکرد سیستمهای آبیاری بارانی دشت بهار می- باشد.

کلیدواژه ها:

سیستم کلاسیک ثابت ، یکنواختی توزیع ، تلفات آب ، همدان