اثر درآمدهای نفتی بر تولید و نوسانات آن در ایران

نفت یکی از منابع مهم درآمدی برای کشورهای صادر کننده نفت و همچنین ماده خام اصلی در فرآیند تولید در کشورهنای وارد کننده نفت می باشد. نوسان های قیمت نفت می تواند موجب بی ثباتی در متغیرهای کلان در هر دو گروه از کشورهای صادر کننده و وارد کننده نفت شود. مطالعه حاضر به بررسی اثر درآمدهای نفتی بر تولید و نوسانات آن در ایران با استفاده از داده های سری سالانه، طی دوره 1387-1344 می پردازد. به منظور برآورد نوسانات تولید ناخالص داخلی از روش واریانس شرطی (GARCH) و برای بررسی رابطه کوتاه مدت و بلندمدت درآمد نفتی با تولید و نوسانات تولید ناخالص داخلی، از مدل خودرگرسیونی با وقفه های توزیعی (ARDL) استفاده شده است و با کاربرد رهیافت آزمون کرانه ها در همجمعی وجود روابط بلندمدت میان متغیرها تأیید می شود. نتایج بیانگر این است که در کوتاه مدت و بلندمدت درآمد نفتی اثر مثبت و مستقیم بر تولید دارد. این نتیجه در کوتاه مدت معنی دار است، ولی در بلندمدت معنی دار نیست. این نتیجه نشان می دهد که درآمدهای نفتی در ایران در جهت تولید نبوده و بیشتر برای تأمین هزینه های جاری دولت استفاده می شود. لذا پیشنهاد می شود اکثر درآمدهای نفتی در قالب صندوق توسعه ملی به تولید اختصاص یابد. همچنین در کوتاه مدت و بلند مدت درآمد نفتی اثر منفی و غیرمستقیم و معنی دار و نقدینگی اثر مثبت و معنی داری بر نوسانات تولید دارد. این نتیجه نشانگر این امر است که ادوار تجاری در ایران پولی می باشد، یعنی نوسانات عرضه پول، نوسانات تولید را به همراه دارد. لذا با کنترل عرضه پول می توان نوسانات تولید را کنترل کرد.

کلیدواژه ها:

درآمدهای نفتی ، تولید ناخالص داخلی ، نوسانات تولید ناخالص داخلی ، واریانس شرطی ARDL مدل GARCH