کاربست مدل HYSPLIT در بحران زیست محیطی استان خوزستان (مطالعه موردی 11 آبان 1392)

در آبان ماه سال 1392 با بارش اولین باران پاییزی، بحران زیست محیطی در حوزه سلامت شهروندان در استان خوزستان و به ویزه شهر اهواز رخ داده و افراد بسیاری با مشکلات تنفسی به مراکز درمانی مراجعه نمودند، که علت دقیق وقوع این بحران هنوز ناشناخته است. هدف ازاین مطالعه کاربرد مدل HYSPLIT و داده های AOD در بررسی این بحران می باشد. بررسی همدیدی در طی روزهای یازده و دوازده آبان ماه سال 1392، توسعه ناوه ارتفاعی سطح 500 هکتوپاسکال بر روی شرق مدیترانه را نشان می دهد که منجر به شکل گیری ناوه فشاری بر روی عربستان به سمت عراق و ایران شده است. بررسی داده های AOD (ماهواره ترا و اکوا) نشان می دهد که شرایط پیش آمده ارتباط مستقیمی با بارش نداشته است. بلکه پیش از وقوع بارش منابع آلودگی بر روی کویت، خلیج فارس و یا عراق وجود داشته و با شکل گیری سامانه همدیدی و حرکت آن به سمت جنوب غرب ایران ذره های آلوده به این مناطق انتقال یافته است، سپس با وقوع بارش ذره های آلودگی به سطح زمین رسیده و مشکلات تنفسی را ایجاد نموده است. اجرای مدل HYSPLIT در ارتفاع های 200، 400 و 1500 متری نشان می دهد که مسیر حرکت ذره به سمت اهواز در ارتفاع های 200، 600 و 1500 منطبق نیستند. و این می تواند بیان گر انتقال ذره از منابع مختلف (امارات متحده، قطر و عمان) به سمت شهر اهواز باشد. اجرای مدل در ارتفاع های 100، 200 و 300 متری از سطح زمین برای شهرهای اهواز، سوسنگرد و آبادان انتقال از روی کویت را نشان می دهد. در حالی که در دیگر شهرها گرچه ذره از کویت عبور نموده اما پیش از رسیدن به مقصد بر روی خلیج فارس یا در خود منطقه مسیری چرخشی را طی نموده است. به این ترتیب به نظر می رسد آلودگی می تواند از کشور کویت به سمت اهواز انتقال یافته باشد و آن کشور منبع آلودگی هوای شهر اهواز باشد. به طور کلی به نظر می رسد بحران زیست محیطی در استان خوزستان و به ویژه شهر اهواز ناشی از فعالیت های نفتی غیرمعمول در کویت و جنوب شرق عراق باشد.

کلیدواژه ها:

مدل AOD ، HYSPLIT ، همدیدی ، بحران زیست محیطی ، استان خوزستان