بررسی جنبه های اقتصادی، روند تولید، چالش ها و راهکارهای موثر بر تولید حبوبات در ایران

کشاورزی در ایران بزرگترین بخش اقتصادی پس از بخش خدمات است. حبوبات یکی از محصولاتی است که به دنبال وقوع بحران مواد غذایی 2007 بازار داخلی کشور را نیز در سال های 2008 تحت تأثیر قرار داده است. ایران یکی از صادرکنندگان عمده حبوبات به خصوص نخود در جهان بوده و یک درصد از تولید جهانی حبوبات را به خود اختصاص داده است. تولید حبوبات در ایران طی دوره 1384-1360 از 290 هزار تن به 639 هزار تن افزایش پیدا کرده است. ارزش افزوده فرآوری غلات و حبوبات از سال 1384 تا 1388 روند صعودی داشته و ارزش افزوده سال 1388 تقریباً دو برابر ارزش افزوده سال 1384 می باشد. مقدار واردات حبوبات طی سالهای 81 لغایت 83 بسیار ناچیز و حداکثر آن مقدار یک هزار تن در سال 83 بوده است. در سال 84 این مقدار به حدود 4/10 هزار تن و در سال 85 به میزان107 و در ادامه در سال86 به مقدار5/93 هزارتن رسیده است .ملاحظه گردید که تا سال 84 واردات حبوبات ناچیز و حداکثر آن یک هزار تن در سال 83 بوده و تراز صادرات و واردات انواع حبوبات تا سال 84 مثبت (صادرات بسیار بیشتر از واردات بوده است)، در حالیکه درسال های 85 و 86 مزیت صادرات را از دست داده ایم. ضرورت افزایش تولید و مصرف مواد غذایی مانند حبوبات برای تأمین کالری و پروتئین از اهمیت بالایی برخوردار است. بی شک کشت مداوم و هر ساله یک و یا تعداد معدودی از گیاهان در اراضی زراعی کشور نیز خود موجب مشکلاتی مانند شیوع آفات و بیماری ها می گردد. لذا به دلایل علمی توسعه کشت و تولید محصولاتی مانند حبوبات در کشور حائز اهمیت زیادی است. برنامه ریزی برای افزایش تولید و استفاده بیشتر سایر محصولات تامین کننده کالری و پروتئین مانند حبوبات موجب بهبود تغذیه و کاهش فشار بر تقاضای فزاینده مصرف گندم می شود امری ضروری است.

کلیدواژه ها:

حبوبات ، تولید ، اقتصاد ، ارزش افزوده ، صادرات ، واردات ، کالری ، پروتئین