مدل محاسبه ی هویت محیطی در بافتهای تاریخی و معاصر

عصر پسامدرنیته، با امکان انتخابهای بیشمار، و طرد هرگونه روایت کلان، و انکار متافیزیک حضور معنا، و بن فکنی ارزشهای پیشین، آرام و ایقان را از روان انسان ستانده، و شک و تردید را به جای اش نشانده است. مفهوم هویت، که ارتباط دوسویه ی اثرگذاری و تأثیرپذیری را با انسان برقرار میسازد، در مطالعات شهری، اذهان بسیاری را مفتون و مسحور خویش نموده است. این وجیزهی ناچیز، در پی آنست تا معیارهای برسازنده ی تشخص شهری را بازشناخته، و از آن رهگذر، به محاسبه ی میزان هویتمندی بافتهای تاریخی و معاصر مبادرت ورزد. در پژوهش پیش رو، پس از برگذشتن از مسیر صعب بررسی نظریات مطرح در مطالعات شهری و معماری، در جوار جویبار جاری مدل مؤلفه های موجد هویت محیطی آسوده ایم. فرامعیارهای فراچنگ آمده، مشتملاند بر؛ سرزندگی، معنا، شایستگی، دسترسی، و پایش و پویش؛ اصول ثانویه عبارتاند از؛عملکردهای حیاتی انسان محورانه، محیط پیرامونی سالم، ایمنی اجتماعی، عدم ناهنجاریهای بصری وصوتی، و آب و هوا، در عرصهی سرزندگی؛ خوانایی و شفافیت، حس مکان و تعلق بدان، زیبایی شناسی محیطی، استمرار ساختارهای فرهنگی و ارزشهای همگانی جامعه، تداوم استخوانبندی کالبدی، تحول و تکامل نوآورانه در فضاها و فعالیتهای شهری، در دامنه ی معنا؛ پاسخگویی عملکردهای گونه گون، تنوع در وجود فضاهای متفاوت، نظم پایدار، آرامش و راحتی، جالب توجه بودن، امنیت ادراکی، فقدان تفاوت اجتماعی، ساختار ارتباطی شهری، عدم تراکم تردد وسائط نقلیه، تسهیلات و مبلمان شهری، عرصه های عمومی و پاتوقهای جمعی، فضاهایی جهت گذران اوقات فراغت، و ارتباط با طبیعت، در گستره ی شایستگی؛ امکان همکنشیهای اجتماعی، دسترسی به خدمات شهری، دسترسی به فضاهای کارکردی گونه گون، و دسترسی به اطلاعات مطمح نظر، در حیطه ی دسترسی؛ و تعامل با مسئولان، تعهد نسبت به محیط، مشارکت در طرحهای شهری و ابراز نظرات، و حضور در برنامه های توسعه ی آتی، در زمره ی پایش و پویش؛ که در متن، هر یک از آنها، باجزئیات، تشریح و تبیین شده، و به ریزسنجه های موجدشان اشارتها رفته است.

کلیدواژه ها:

مصیبت مکان ، هویت محیطی ، معیارهای ارزیابی تشخص شهری ، بافتهای تاریخی و معاصر