گردشگری در مناطق عشایری ایران، چالش ها و چشم اندازها

امروزه با توسعه وسایل ارتباطی و حمل و نقل ، گردشگری یا توریسم یکی از صنایع مهم و اساسی در بخش اقتصاد و فرهنگ محسوب می شود این صنعت از دو جهت حائز اهمیت فراوان است : اولا موجبات آشنایی ملت ها با دیگر فرهنگ ها، اقوام و ملل، سرزمین ها و گویش ها و ... را فراهم می نماید ثانیا از نظر اقتصادی یکی از منابع تامین درآمد و ارز محسوب می شود . صنعت توریسم خود به بخش ها و زمینه های متعدد تقسیم می شود که بررسی و شناخت و توسعه و ترویج هر کدام از آنها نیازمند یک سری از عوامل و شرایط مخصوص به خود می باشد . ایران یکی از ده کشور اول جهان از نظر جاذبه های تاریخی، فرهنگی ، طبیعی و مردم شناسی است این منابع عظیم و امکانات بالقوه فراوان، زمینه مناسبی را برای برنامه ریزان جهت توسعه گردشگری در مناطق مختلف کشور را فراهم آورده است. در این بین قلمروهای کوچ و استقرار عشایر ایران از نظر جاذبه های مختلف و به ویژه وضعیت متنوع طبیعی و فرهنگی دارای شرایط بسیار مناسبی برای توسعه گردشگری در کشور می باشد. بر اساس نتایج سرشماری اجتماعی و اقتصادی عشایر کوچنده در سال 1377 جامعه عشایری ایران از 102 ایل و 592 طایفه مستقل تشکیل شده است این جامعه جمعیتی بالغ بر 1/300/000 نفر را شامل می شود جامعه عشایری ایران دارای جاذبه های متنوع برای پذیرش و جذب گردشگران و توسعه گردشگری است. از جمله جاذبه های گردشگری مناطق عشایری می توان به تنوعات زبان و گویش ها ، اشکال مختلف کوچ، انواع متعدد سرپناه ، آداب و رسوم متنوع ، پوشاک زیبا، صنایع دستی و .. اشاره کرد. روش بررسی این مقاله ضمن حضور فراوان و مشاهدات نگارنده در مناطق عشایری انجام مطالعات کتابخانه ای نیز بوده است علاه بر اینها نگارنده از زمان تدوین برنامه چهارم توسعه اقتصادی - اجتماعی عشایر مسئولیت کمیته امور فرهنگی ، ارتباطات و گردشگری را نیز به عهده داشته و از نتایج حدود 20 جلسه با کارشناسان مختلف در حوزه های مطالعات عشایری ، گردشگری، مدیران آژانس های گردشگری و دیگر کارشناسان نیز بهره برده است. در این مقاله علاوه بر توجه به مسائل گردشگری در کشور و توصیف ویژگی های مناطق عشایری ایران به چالش ها و چشم اندازهای گردشگری در مناطق عشایری پرداخه می شود و در پایان پیشنهادات اجرایی لازم را برای بهره برداری مدیران، برنامه ریزیان و کارشناسان ارائه می دهد.

کلیدواژه ها:

گردشگری ، عشایر ، اکوتوریسم ، فضاهای عشایری