خاستگاه کانسار آهن بر اساس شواهد، سنگ شناسی، کانی شناسی و ژئوشیمیایی در شمال شرق محلات، استان مرکزی

محدوده معدنی مورد مطالعه به لحاظ زونهای ساختاری ایران در مرز زون ایران مرکزی با سنندج - سیرجان قرار گرفته است. سنگهای رسوبی تخریبی ریز دانه و ولکانیکی متعلق به ائوسن و نهشته های آبرفتی و واریزهای کواترنری در این منطقه دیده میشود. کانهزایی در دو بخش شمالی و جنوبی روی داده است. در بخش شمالی کانسنگ که عمدتاً اولیژیست میباشد، به صورت میان لایه همراه با واحدهای شیلی ائوسن دیده میشود، اما دربخش جنوبی که موضوع این تحقیق میباشد، کانه زایی پلیمتال بوده (آهن، مس، باریت)، همراه با سنگهای آذرآواری و به صورت مستقل در منطقه دیده میشود. کانه زایی شامل کانیهای هماتیت (اولیژیست) به عنوان کانی اصلی و در بخشهای کمعمق و سطحیتر گوتیت و لیمونیت میباشد. سنگ میزبان کانسار آهکها ومتاتوفها میباشند، که هماتیت به صورتهای دانه ای، تیغه ای، رگچه ای و گاه اً به صورت پرکننده درز و شکاف و شکستگیها درون این سنگ قرار گرفته است. با توجه به مطالعات ژئوشیمیایی و نتایج بدست آمده از نسبتهای عناصر اصلی و کمیاب (، Si/Al ، Na/Mg ، V/Ti ، V/Ni ،Mn/Fe ، V/Ni+CO) و رسم نمودارهای مربوطه در کانسنگ، حاکی از آن است که کانسار آهن مورد مطالعه در رده کانسارهای آتشفشانی رسوبی، اگزالاتیو، نواری، هیدروترمال میباشد و در یک محیط دریایی شیمیایی کمعمق تا عمیق رسوب نموده است. محتملترین ساز و کاری که میتوان برای این حالت در نظر گرفت این است که، کاهش ناگهانی دما و احتمالاً فشار در اثر رسیدن سیال غنی از آهن به مناطق کمعمق و برشی شده و اختلاط با آبهای جوی که با کاهش اسیدیته سیال و قابلیتانحلال کمپلکسهای آهن همراه است، باعث تغییر حالت محلول کانی ساز از احیاء به اکسیدان و نهشته شدن ترکیبات آهن دار به صورت اکسید (هماتیت) شده است .

کلیدواژه ها:

ایران مرکزی ، اولیژیست ، توف و آهک ، عناصر اصلی ، اگزالاتیو ، هیدروترمال