مروری بر ترکیبات و کاربردهای گیاه دارویی عناب در طب سنتی و مدرن

گیاه عناب (Ziziphus vulgaris) دارای کاربردهای دارویی فراوانی می باشد به طوری که از این گیاه در طب سنتی چین با عنوان میوه زندگی یاد می شود مطالعات فیتوشیمیایی روی این گیاه منجر به استخراج و شناسایی آلکالوئیدها ، فلاونوئیدها ، تانن ها، استرول ها و ساپونین های مختلفی شده است بخش های مختلف این گیاه شامل برگ ، دانه، میوه، پوست و ریشه دارای خواص دارویی بوده و برای اختلالات گورشی، ضعف، ناراحتی های کبد، چاقی، ناراحتی های ادراری، دیابت، عفونت های پوستی، تقویت اشتها، از بین بردن تب، و نیز درمان بیماری هایی مانند فارنژیت، برونشیت، کم خونی ، اسهال و بی خوابی مورد استفاده قرار می گیرد بذرهای این گیاه دارای اثرات ضد اضطرابی بوده و در کاهش فشار خون و افزایش قوای جنسی نقش دارند. علاوه بر این اسانس استخراج شده از بذرهای گیاه در تقویت و رویش موی سر موثر می باشد همچنین میوه های گیاه جهت تصفیه خون و بهبود عمل هضم مورد استفاده قرار می گیرند. سایر خواص دارویی این گیاه شامل اثرات ضد درد، ضد دیابت، ضد میکروب، اثرات آنتی اکسیدانی و تسکین دهندگی می باشد کوئرستین و کامفرول از ترکیبات دارویی مهم این گیاه بوده و بذرهای آن دارای مقادیر قابل توجهی ساپونین به نام های جوجوبوسید A و B می باشند. پوست گیاه نیز دارای مقادیر قابل توجهی تانن و اسید زیزیفیک است . میوه های عناب علاوه بر اسیدهای میوه، دارای موسیلاژ و قند هستند مقدار تانن در پوست گیاه حدود 4/1 درصد و در ریشه 2/6 تا 9/3 درصد گزارش شده است . میوه عناب بر حسب وزن خشک دارای حدود 5% پروتئین، 0/37% چربی، 2/26% خاکستر، 81/6% کربوهیدرات و 8/4% فیبر خام است و علاوه بر این دارای ویتامین های B2 ، ،A و C و نیز مقادیر قابل توجهی کلسیم و اهن می باشد با عنایت به سازگاری بالای این گیاه به بسیاری از مناطق خشک ایران و نیز کاربردهای دارویی قسمت های مختلف این گیاه ضروری است تا تحقیقات بیشتری در زمینه توسعه کشت ، تولید و فرآوری این گیاه در کشور صورت گیرد.

کلیدواژه ها:

عناب ، گیاه دارویی ، کاربردهای دارویی