بررسی اثر پرتودهی گاما بر روی خواص بیولوژیک اسانس استخراج شده از گیاه دارویی اویشن شیرازی (zataria multiflora)

امروزه استقبال گسترده عامه مردم از داروهای گیاهی به دلیل عوارض خطرناک داروهای سنتتیک، پژوهشگران را به تلاش در راستای احیای طب سنتی و شناسایی ترکیبات موثره گیاهان دارویی و خواص احتمالی انها واداشته است. آویشن شیرازی از آن جمله گیاهان دارویی است که خواص آنتی اکسیدانی بالایی دارد با توجه به آلودگی گیاهان دارویی از جمله آویشن در ایران، استفاده از فناوری پرتودهی به منظور کاهش بار میکروبی و افزایش ماندگاری این گیاه دارو موثر خواهد بود. لذا در این تحقیق برای اولین بار اثر پرتو گاما بر روی ترکیبات و خواص آنتی اکسیدانی اسانس آویشن شیرازی مورد بررسی قرار می گیرد. بدین منظور در مرحله اول آویشن شیرازی از منطقه لار شیراز جمع آوری شد. در مرحله دوم گیاه بسته بندی و با استفاده از منبع CO^60 در دو دز 10 و 25 کیلوگری پرتودهی شدند در مرحله بعد اسانس ها با استفاده از دستگاه کلونجر استخراج و ترکیبات آنها توسط تکنیک GC/MS تعیین گردید. خواص آنتی اکسیدانی اسانس آویشن پرتودیده و پرتو ندیده نیز با استفاده از دو تست Beta-carotene bleaching و DPPH به روش اسپکتروفتومتری تعیین شد. نتایج نشان می دهند که در اسانس این گونه از اویشن ایرانی دو ترکیب تیمول با 38/91% و پاراسیمن با 23/18% بالاترین درصد را دارا هشتند. همچنین اسانس مذکور دارای خاصیت آنتی اکسیدانی موثر (92%) در تست بتاکاروتن و نیز توانایی بالایی در مهار رادیکال های آزاد DPPH (67%) را دارا می باشد. پرتودهی گیاه آویشن نیز هیچگونه تغییری را در خواص مذکور ایجاد نکرد بدین صورت که اسانس آویشن پرتودهی شده نیز همچنین دارای ترکیباتی موثر با خواص آنتی اکسیدانی قوی می باشد . این مطالعه نشان می دهد که اسانس آویشن شیرازی دارای خاصیت آنتی اکسیدانی بالا بوده و پرتودهی باعث از بین رفتن آلودگی شده بدون اینکه ترکیبات و خواص آنتی اکسیدانی گیاه تغییر کند.

کلیدواژه ها:

اویشن شیرازی ، اسانس ، خاصیت انتی اکسیدانی ، پرتودهی