آب، اندیشه و قنات

راه و روش استفاده از آب های زیرزمینی را بشر از دیرباز شناخته است ابتدا از آب چشمه ها که خود نوعی آب زیرزمینی است بهره برداری می نموده و بعد دیری نپایید که موفق به ابداع روشی به منظور استحصال آب از زیرزمین گردیده است این افتخار به نام ایران و ایرانی در صفحات تاریخ به ثبت رسید که به دلیل شرایط خاص اقلیمی کشورمان و نیاز روزافزون به آب هزاران سال پیش ابتکاری شگفت اور را جهت بهره برداری از آبهای زیرزمینی ارائه نمود و فلات این سرزمین بنام زادگاه قنات شناخته شده این ابداع از اجداد ایرانی سینه به سینه به نسل های بعد منتقل گردید به نحوی که هم اکنون نیز علیرغم پیشرفت علم و تکنولوژی حفر چاه به این شیوه در ایران به ویژه در مناطق کویری رایج می باشد آنچه که از دوران شکوفایی حفر قنات در ایران به جا مانده و هنوز مایه تحسین است وجود چندین قنات در ایران می باشد که عمق مادرچاه آن به حدود سیصد متر و طول آن به دهها کیلومتر می رسد. در اینجا باید از کرجی این دانشمند عالیرتبه ایرانی یاد نمود که در زمینه شناسایی آبهای زیرزمینی راه های بهره برداری از آن و اختراع لوازم و فنون حفر قنات سالیان دراز تلاش نمود که در این راه به موفقیت های چشمگیری نائل گردید. زمینه اقتصادی اجتماعی و سنتی دستخوش چنان شتاب یا تحولات بنیادی است که در بازبینی مداوم مراحل احساس می شود که لزوم توجه به این پویایی سنتی صنعتی بارزتر می گردد . لزوم هماهنگ شدن محققان و کارشناسان ایرانی که میراث عظیم و پیچیده سنت آب یابی خود را جهت ترسیم فرهنگی و نوع اوری مورد بازنگری در این جهت قرار دهند قضاوت ژرف در بررسی قنات داشه و ریشه در قرون متمادی دارد و به قولی چشم اندازهای خشک فلات ایران و به اندازه طول تمام قنات های ایران در تمام اعصار اهمیت و اعتبار دارد به عنوان تحقیقات علمی باستانی قنات در خور ارزشی است که پژوهشگران به آن پرداختند و کتب، رسالهف و نشریات فراوانی در مورد آن نوشته و در اختیار عامه قرار گرفته است و در خود همه گونه تحسین اس. این مقاله یک برخورد آستی جویانه به حفر چاه های عمیق است چه قنوات هم اکنون با مشکل احداث ، نگهداری بازیابی و احیای مجدد مواجه اند همانند دیگر هنرهای سنتی و ارثی ندارد و مقنی برای کار در زیرزمین تربیت نشده و با مشکل نگهداری مواجه است گرچه دستگاه های مکانیکی نیز به کمک حفاری قنات آمده معذالک با گذشت طمان بهره گیری این روش کارایی خود را از دست داده است به یاری قناتها بشتابیم.