موانع رایج در حفاری و مرمت قنات و فنون رفع آنها

درباره قنات و فنون حفر آن پژوهشهای فراوانی انجام شده و تقریبا کلیات این فناوری کهن بر همه علاقمندان آشکار است اما در عمل گاهی مقنی ها با موانع و مسائلی روبرو می شوند که از پیشرفت معمولی قنات جلوگیری می کند فنون مقابله با این موانع در نواحی گوناگون ایران تفاوت هایی دارد زیرا اساسا نوع موانع به شرایط طبیعی منطقه بستگی دارد مقاله حاضر بر اساس مطالعات میدانی در منطقه تفت(استان یزد) نگاشته شده و حاوی برخی فنون رایج در منطقه تفت می باشد که بعضا با شیوه مقنیان گنابادی (استان خراسان) مقایسه شده است. از انجا که طول کوره قنات معمولا به ده ها کیلومتر می رسد و شاخه های فرعی آن نیز در جوانب گوناگون پیشروی کرده اند لذا مقنی ها در حین کار با انواع تشکیلات زمین شناسی برخرود می کنند عبور از برخی تشکیلات زمین شناسی بسیار دشوار بوده و وقت و هزینه زیادی می برد و گاهی برای کارگران خطرات جانی به بار می آورد. اما معمولا استادان مقنی در برخورد با هر یک از این نوع موانع به تجربه راهکارهایی را آموخته اند که ذکر آنها مفید به نظر می رسد. به طور کلی موانعی که در حین احداث قنات های جدید یا مرمت قنات های قدیمی وجود دارند در 6 گروه قابل طبقه بندی هستند که عبارتند از : 1- ریزش چاه و کوره 2- تشکیلات سخت و سنگهای بزرگ 3- تجمع آب 4- باطلاق و شن 5- گاز و بخارهای سمی 6- رسوبات