نگهداری و مدیریت قنات

بروز خشکسالیهای چندساله اخیر در کشور که اثرات سوء آن هنوز در بسیاری از استانها مشاهده میشود، افت سطح آبهای زیر زمینی در حوزه های مختلف، کمبود آب شرب و کشاورزی مورد نیاز و بعبارت دیگر محدودیت منابع آبی در کشور، مشکلات، هزینه های سنگین و عوارض زیست محیطی ناشی از اجرای طرح های بزرگ تامین آب استحصال بی رویه و غیر مجاز ابهای زیر زمینی از طریق حفر چاههای نیمه عمیق عمیق و نهایتا افزایش جمعیت و ضرورت تامین کالری مورد نیاز این جمعیت از جمله عواملی بودند که مسئولیت و دست اندرکاران ذیربط را پس از سالها بی توجهی و بی اعتنایی به قنوات، این شاهکارهای سنتی استحصال آبهای زیر زمینی، به فکر احیا و مرمت قنوات سوق دادند. قنواتی که پس از گذشت هزاران سال از عمرشان هنوز هم کارائی خودشان را از دست نداده اند و هنوز هم بخش عمده ای از تولیدات کشاورزی در گرو ابهای استحصالی از قنوات بوده حدود ده درصد آبهای استحصالی در بخش کشاورزی کشور از طریق این سازه های شگفت انگیز تامین میشود سازه هایی که بسیاری از محققین حتی آنها را در رده عجایب هفتگانه می شمارندبا تمام این اوصاف خوشبختانه در چند سال اخیر اقدامات بسیار مهم و زیر بنائی دراین راستا و توسط معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی صورت گرفته است که از عمده ترین این اقدامات می توان به اجرای طرح احیا و مرمت و لایروبی جهاد کشاورزی صورت گرفته است که از عمده ترین این اقدامات می توان به اجرای طرح احیا ومرمت و لایروبی قنوات اشاره نمود که از سال 1377 شروع شده و همچنان ادامه دارد. از آنجاییکه احیا و مرمت و لایروبی قنوات از عوامل ضروری و اساسی نگهداری و مدیریت قنات می باشد در این مقاله سعی شده که ضمن اشاره به ضرورت اجرای چنین طرحی، دستاوردها و مسائل و مشکلات فرا روی نگهداری و مدیریت قنوات در قالب این طرح و همچنین نیازهای اساسی این بخش به طور کامل مورد نقد و بررسی قرا رگیرد. تا از این طریق افق تازه ای در کشور فرا روی محققین و علاقمندان به این رشته گشوده شود.

کلیدواژه ها:

قنات ، روشهای سنتی استحصال آب ، احیاء و مرمت ، دستاوردها و مشکلات فرا روی قنوات