تعیین رفتار ژنتیکی صفات فیزیولوژیک و عملکرد پنبه(G.hirsutum L.)در شرایط شور

حدود 20 درصد زمینهای کشاورزی جهان و 15 درصد اراضی ایران تحت تنش شوری قرار دارند. اصلاح ارقام متحمل به شوری ازاهمیت زیادی برخوردار است. تحمل به شوری مجموعهای از صفات، شامل توانایی محدود کردن ورود کلرید سدیم به داخل سلول، دفعیا تجمع آن در برگهای پیرتر و همچنین تحمل به کلرید سدیم درون بافتهای گیاهی می باشد. انتخاب ژنوتیپهای متحمل به شوری واستفاده از آنها در برنامه های اصلاحی حائز اهمیت است. در این تحقیق، به منظور انتخاب ژنوتیپهای والدینی متحمل و تعیین عمل ژنها، 10 دورگ حاصل از روش دای آلل یکطرفه به همراه 5 والد مربوطه در شرایط شور16 و غیرشورEC=4 در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی مورد بررسی قرار گرفتند. صفات فیزیولوژیک و زراعی والدین و دورگها مورد اندازه گیری و تجزیه و تحلیل ژنتیکی با روش هیمن و جینکز ( 1954 ) انجام شد. بر اساس نتایج حاصل، هیبریدNo.200 × Bulgar 539 ضمن برخورداری از پتانسیل تولید بالاتر در شرایط شور، تحمل خوبی به شرایط شور نشان داد. تنش شوری سبب افزایش مقدار پرولین آزاد در ژنوتیپهای مورد مطالعه گردید واین امر مؤید آن است که گیاه پنبه از استراتژی تجمع پرولین و گلایسین بتائین در مواجهه با شوری پیروی می کند. تجزیه و تحلیل ژنتیکی نقش اثرات افزایشی و غیر افزایشی ژنها در کنترل صفات آنتوسیانین، پرولین ، کلر، پتاسیمK/Naو عملکرد در شرایط شور رامعنیدار نشان داد و والدBulgar539بعنوان بهترین ترکیب شونده عمومی شناسایی گردید

کلیدواژه ها:

پنبه ، پرولین ، ترکیب پذیری ، توارث پذیری ، عمل ژن