ارزیابی عملکرد استانهای کشور در تولید مواد پروتئینی

بررسی تولید و مصرف محصولات غذایی نشان میدهد که در ایران فراتر از اغلب کشورها کالری روزانه مصرف میشود اما انرژی دریافتی تعادل لازم را ندارد و بیشتر انرژی تامینشده از محل هیدروکربورهاست که در عین حال بیشتر نیز حجیمهستند و تامین انرژی از سایر منابع به ویژه غذاهای با منشا حیوانی که سرشار از پروتئین و مواد مغذی هستند، کمتر است. آن چنان که در سند فرابخشی امنیت غذا و تغذیه آمده است، الگوی غذای مصرفی جامعه ایرانی پایه گیاهی دارد و نان وغلات 33 درصد وزن سبد مصرفی را تشکیل میدهند. پروتئین حیوانی کمتر از یک سوم پروتئین توصیه شده را تشکیل دادهو میزان مصرف لبنیات نیز در کشور یک سوم مصرف کشورهای پیشرفته بوده است. با عنایت به اینکه امروزه حیات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جوامع در گرو سلامت نیروی انسانی است و یکی از مشخصههای مهم توسعه در جوامعمترقی، میزان مصرف سرانه پروتئین است لذا این پژوهش بر آن است تا جهت بهرهبرداری صحیح و مطلوبتر برنامهریزان وتصمیم گیران از ظرفیتهای بالقوه و غنی در کشور، با تکیه بر روشهای کمی به سطحبندی فضایی مکانهای تولید موادپروتئینی، مقایسه و تعیین درجه برخورداری و محرومیت مناطق کشور بپردازد. در همین راستا پژوهش حاضر با هدف ارزیابیعملکرد استانهای کشور در تولید مواد پروتئینی، با استفاده از منابع اسنادی، درصدد است تا میزان توسعه تولیدات دامی را برای 30 استان کشور که بعنوان جامعه آماری انتخای گردیدهاند با استفاده از مدل تاکسونومی عددی و نرم افزارهاExcel وSpss با رویکردی توصیفی- تحلیلی، مورد ارزیابی قرار دهد. تحلیل آماری دادههای موجود حاکی از ایجاد شکاف عمیقی بین استانهای کشور است. بطوری که در شاخصهای تولید مواد پروتئینی خراسان رضوی با 0/15 بسیار توسعهیافته و استان های آذربایجان شرقی با0/26 و اصفهان با0/31 توسعهیافته و استانهای فارس، مازندران، تهران و همدان با میانگین 0/57 از توسعه متوسط برخوردار بودهاند. نتایج همچنین موید محرومیت 2 استان کشور در زمینه تولید مواد پروتئینی میباشد؛ که در این میان بوشهر، هرمزگان، ایلام، کهکیلویه و بویراحمد و خراسانشمالی با ضریب تقریبی 0/83 در زمره استانهای بسیار محروم قرار داشتند. این بررسی معتقد است تنوع اقلیمی و توان اکولوژیکی کشور و همچنین جایگاه مهم فراوردههای دامی و منابع ذیقیمت پروتئینی در سلامت آحاد جامعه ایجاب میکند متولیان امر ضمن کسب شناخت دقیق، برنامهریزی دقیق و مدیریت هدفمند، با بکارگیری روشهای علمی (مطالعه و بررسی زمینههای فیزیولوژی، تغذیه، اصلاحنژاد دام و رعایت اصول بهداشتی و مدیریت در پرورش دام و نگهداری محصولات) زمینه لازم جهت بالا بردن تولید اقتصادی محصولات دامی و نیل به خودکفایی در تهیه پروتئین حیوانی مورد نیاز کشور را فراهم سازند.

کلیدواژه ها:

عملکرد ، استانهای کشور ، تولید ، مواد پروتئینی