محاسبه فرار آب از مخزن سد لار با استفاده از سری زمانی نشت

با وجود گذشت بیش از سی سال از آبگیی سد لار، اهداف اصلی طرح به دلیل فرار آب از مخزن و تکیه گاه های آن به طور کامل محقق نشده است. تکیه گاه راست ساختگاه که از سازنده های آهکی با پتانسیل بالای کارست شدگی تشکیل شده از مسیرهای عمده فرار آب در این ساختگاه است. عوامل زمین شناسی نظیر فعالیت های آتشفشانی و خرد شدگی ناشی از ساختارهای تکتونیکی باعث افزایش گذرگاه های جریان آب در این ساختگاه شده است. در این مقاله تلاش شده است تا با استفاده از نتایج آزمایش های ردیابی، مقدار نفوذذیری معادل برای واحدهای آهکی به عنوان اصلی ترین مسیرهای فرار آب تخمین زده شود. بر این اساس ابتدا با استفاده از روش بسط زمانی نشت، مقدار تخلخل مؤثر این واحد محاسبه و سپس با در نظر گرفتن نتایج آزمایش ردیابی، مقدار نفوذپذیری م عادل این واحدها برآورد شد. به منظور بررسی مقادیر مختلف نشت در ترازهای مختلف آبگیری، با استفاده از نرم افزار Seep/w، مقدار فرار آب در ترازهای مختلف نیز محاسبه و با تغییرات دبی چشمه های پائین دست محور سد اعتبار سنجی شد. نتایج محاسبات نشان می دهند که مقدار تخلخل مؤثر این واحدها در حدود 1/5 درصد است. با توجه به تغییرات سرعت ماده ردیاب در گمانه های مختلف مقدار نفوذپذیی از حداقل (-4) 10. 1/1 متر بر ثانیه تا حداکثر (-4) 10. 2/47 متر بر ثانیه متغیر می باشد. محاسبات نشت با استفاده از نرم افزار Seep/w نشان می دهند که مقدار فرار آب از مخزن در تراز 2485 در حدود 8/51 متر مکعب بر ثانیه است که با دبی خروجی از چشمه های پائین دست مطابقت دارد و درستی مدل سازی را تأئید می کند.

کلیدواژه ها:

سد لار ، فرار آب ، ردیابی ، تخلخل مؤثر