تعیین صفات اثرگذار بر عملکرد ارقام سویا در شرایط حداقل خاک ورزی

این آزمایش در تاریخ 14 تیر 92 در شهرستان بیله سوار در قالب آزمایش اسپلیت پلات با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و عامل اصلی شامل شرایط خاک ورزی متداول و حداقل خاک ورزی و 10 رقم سویا ( ام 7، ال 17، دی.پی. ایکس، زان، ساری، سحر، 032، 033، گرگان و ویلیامز) به عنوان عامل فرعی انجام شد. در پلات های اصلی که خاک ورزی مرسوم انجام گرفت دو بار پنجه غازی و سه بار دیسک زنی صورت گرفت. پلات های فرعی در ابعاد 1/2 در 4 متر و فاصله ردیف ها 30 سانتی متر در نظر گرفته شد. کاشت بذر به صورت دستی و در قسمت داغ آب پشته ها با فاصله حدود 5 سانتی متر روی ردیف و در عمق 3 تا 5 سانتی متر انجام گرفت. نتایج تجزیه واریانس صفات مورفولوژیک اندام های هوایی اندازه گیری شده در ارقام مورد مطالعه سویا نشان داد در صفات ارتفاع بوته ، تعداد شاخه های فرعی و تعداد غلاف در بوته در سطوح عامل اصلی در بین ارقام معنی دار بود در بقیه صفات اختلاف بین سطوح عامل اصلی به جز در طول غلاف در سایر صفات معنی دار نبود. مقایسه میانگین صفات مورد مطالعه نیز نشان داد که اختلاف بین بوته، تعداد شاخه فرعی و تعداد غلاف در بوته معنی دار بود. بیشترین عملکرد در شرایط خاک ورزی مرسوم به رقم 033 و کمترین آن متعلق به رقم گرگان بود. همچنین بیشترین عملکرد در شرایط خاک ورزی را رقم L-17 و کمترین عملکرد را رقم گرگان داشت. همبستگی بین صفات مورد مطالعه در شرایط خاک ورزی نشان داد همبستگی بین عملکرد با تعداد غلاف در بوته منفی و بالا و با سایر صفات همبستگی پایینی داشت. همچنین همبستگی بین صفات مورد مطالعه در شرایط حداقل خاک ورزی نشان داد بین عملکرد با صفات مورد مطالعه همبستگی پایینی داشت. تجزیه رگرسیون گام به گام صفات مورد مطالعه در شرایط خاک ورزی مرسوم نشان داد که صفت تعداد غلاف در بوته اثر منفی و معنی داری بر روی عملکرد داشته همچنین در شرایط حداقل خاک ورزی 4 صفت وزن 500 دانه، زمان گلدهی، تعداد شاخه های فرعی باقی ماندند. تجزیه علیت در شرایط خاک ورزی مرسوم نشان داد که صفت تعداد غلاف در بوته اثر منفی و معنی داری بر روی عملکرد داشت و بیشترین تاثیر مستقیم را روی عملکرد دارد ولی از طریق درصد سبز شدن به صورت غیر مستقیم روی عملکرد تاثیر مثبت نشان می دهد. تجیه علیت در شرایط خاک ورزی نشان می دهد بیشترین اثر مستقیم به زمان گلدهی مربوط بود و تعداد شاخه فرعی بیشترین اثر منفی را دارد. تجزیه به مولفه های اصلی در سطح شرایط خاک ورزی با استفاده از داده های استاندارد شده نشان داد که چهار مولفه اصلی اول بیشترین تغییرات کل را شامل می شوند. گروه بندی بر اساس سه مولفه اصلی اول در سطح خاک ورزی نشان داد که رقم 033 از ضرایب بالایی برای مولفه سوم برخوردار بوده و بهترین رقم بود و رقم های سحر و گرگان نیز از ضرایب پایینی برای این مولفه برخوردار بودند. تجزیه به مولفه های اصلی در شرایط حداقل خاک ورزی با استفاده از داده های استاندارد شده نشان می دهد سه مولفه اصلی اول باعث بیشترین تغییرات کل می شوند.

کلیدواژه ها:

سویا ، حداقل خاک ورزی