فقدان هویت اسلامی،چالشی عمده در تحقق معماری اسلامی ایران (جستاری بر بازخوانی فلسفی هویت معماری اسلامی)

امروز بحث تحقق معماری اسلامی در حد انتزاع متوقف شده است چرا که به هویت اسلامی که خود مقدم بر هویت معماری اسلامی است، زیاد پرداخته نشده است.تأملی در ادبیات متذکر به مفاهیمی چون هویت و هویت اسلامی بیانگر خلط برخی مباحثو معادل گزینی های ناکارامد است که از پیامدهای مستور بودن یا مستور نگه داشتن مبانی فکری و نظری است.این مقاله در پی تذکر به هستی و حقیقت هویت است و چیستی و چگونگی آنرا ذیل بحث ماهیت دنبال می کند.هویت،تنها به هویتکالبدی(ماهیت)محدود نمی شود و جستجوی چنین راهبردهایی برای برون رفت از چالش تحقق معماری اسلامی و پاسخگویی بهنیازهای واقعی دنیای معاصر، ناکافی بوده است.عناصر صوری و مادی ذیل رسیدن به یک هدف معنی خواهند یافت که همان غایتی است که فاعل در نظر دارد.امروزه غایت به صورتتنزل یافته وفاعل در ماده حلول کرده است.این مقاله در پی آن است تا به تبیین وتدقیق مفاهیم هویت و ماهیت از منظر اسلام و حکمای اسلامی پرداخته، جایگاه آنها را در ساحت معماری مشخص نموده و راهکارهای تحقق معماری اسلامی را کنکاش نماید. روش تحقیق در این مقاله، تفسیری-تحلیلی است و از شیوه اسنادی استفاده شده است. پرسش اساسی آن است که آیا بدون حضور هویت اسلامی، امکان ظهور معماری اسلامی وجود دارد؟ نتایج مطالعات حاکی از آن است که مابین فقدان هویت اسلامی و انزوای معماری اسلامی در ایران رابطه ای معنادار وجود داشته و تنها راه برونرفت از چالش تحقق معماری اسلامی،تحقق هویت اسلامی است وبه تعبیر دیگر، هویت اسلامی اصل است و معماری اسلامی، ماهیتی است از هویت اسلامی .

کلیدواژه ها:

هویت ، ماهیت ، معماری اسلامی ، هویت اسلامی