مفهوم و ماهیت «اجاره به شرط تملیک»

اجاره به شرط تملیک را بایستی در شمار عقود تملیکی قرارداد.با اینکه تملیک منافع مال موضوع قرارداد به طرف قرارداد امری محقق و مسلم است،تملیک عین به متصرف (مستأجر) فقط در فرضی محقق خواهد شد که در پایان مدت،متصرف به تمام تعهدات ناشی از قرارداد عمل کرده باشد.این قرارداد چون از یک سو به تملیک منافع ارتباط دارد و در عنوان آن نیز اجاره اتخاذ شده است،با عقد اجاره به مفهوم سنتی آن بسیار نزدیک است.از سوی دیگر چون در پایان مدت و در فرض وفای به عهد از جانب متصرف،تملیک منفعت به تملیک عین منتهی می شود( که از ارکان عقد بیع است) این عمل حقوقی بی ارتباط به عقدبیع به نظر نمی رسد.حتی دور از ذهن نیست که با در نظر گرفتن بقاءمالکیت مالک (موجر) بر عین موضوع قرارداد تا پایان مدت،عین مستأجره اصطلاحی درحقیقت عین مرهونه و وثیقه طلب تلقی شود و عنوان رهن یا حتی فروش اقساطی مشتمل بر رهن بر عمل حقوقی مورد اشاره اطلاق گردد.هرچند با وجود نهادی تحت عنوان «فروش اقساطی مشتمل بر رهن» اساساً جعل نهادی موازی تحت عنوان «اجاره به شرط تملیک» با توجه به تبعات منفی آن برای طرف ضعیف قرارداد در فرض انحلال قرارداد،محل سؤال است،جهت کاستن از نابرابری طرفین قرارداد وضرورت توجه به مصالح عملی بسیار مطلوب است که این پیمان عقد مستقل و معین با شرایط و احکام اختصاصی قلمداد شود.

کلیدواژه ها:

اجاره ، انتقال عین ، تملیک ، مستاجر ، موجر