تحلیل رنگ در معماری اماکن مذهبی نمونه موردی مسجدکبود تبریز،ارک علیشاه تبریز،بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی

در مواجهه و تعبیر مساجد دوران اسلامی اصول و مبانی ویژه ای در به کار گیری رنگ دیده میشود. در برخی دوره ها نظام های تک ترازه رنگی حاکم است و در برخی دوره ها با نظام چند ترازه،ترکیب های رنگی متنوعی را تجربه کرده اند. با این همه امروزه به خاطر ناآشنایی با این اصول در مساجد و فضاهای مذهبی نظام رنگی معناگرایی به وجود آمده است. هدفی که از انجام این تحقیق به دست می آید،شناخت اصول و مفاهیم در مورد نظام هایتک ترازه و چند ترازه در مساجد است. در این مقاله از هر دو روش مصداق به مفهوم و مفهوم به مصداق استفاده شده است به این ترتیب که رنگ دردوره میانی، بین دو نظام فوق ودر دوره آذری قرار داشته است که پیش از آن در دوره رازی اوج نظام تک ترازه و در دوره اصفهانی اوج نظام چند ترازه بوده است. در این تحقیق به بررسی دقیق تر این دوره ها پرداخته و در سه مسجد مهم با فاصله زمانی نزدیک از نظر زمانی و مکانی )بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی، مسجد کبود ومسجد ارک علی شاه( به تحلیل نظام های فوق خواهیم پرداخت و ریشه های طبیعت گرایانه و ماوراء طبیعت گرایانه آنها را مورد مطالعه قرار خواهیم داد و در نهایت به این نتیجه میرسیم که در مساجد تک ترازه وحدت رنگ نشانه وحدتی ست که همه غنای عالم را به تنهایی داراست و رنگ قالب در این مساجد سفید یا خاکی است که هر دو نشانی است از وجود و این رنگ ها متحد کننده همه رنگ ها هستند.و در مساجد چند ترازه هماهنگی رنگ ها خود تجلی جلوه وحدت در کثرت و بازگشت کثرت به وحدت است. در این مساجد از رنگ هایی به عنوان زمینه و رنگ قالب و از رنگ هایی به عنوان تزیین استفاده شده است که به تحلیل و تاثیر معنوی هر کدام از آنها در بخش ) تاثیر معنوی رنگ بر رفتار انسانی در روانشناسی رنگها( پرداخته ایم.

کلیدواژه ها:

معماری ، رنگ ، بنا ، مذهب ، روانشناسی