ژئوشیمی عناصر اصلی، فرعی، و جزئی ذخیره بنتونیت ورزقان ترکمانچای، شمال غرب میانه، استان آذربایجان شرقی، شمال غرب ایران

ذخیره بنتونیت ورزقان ترکمانچای (شمالغرب میانه، استان آذربایجان شرقی، شمال غرب ایران) محصول دگرسانی و هوازدگی واحدهای توفی ائوسن بالایی می باشد. مطالعات کانی شناسی نشان می دهند که نمونه های بنتونیتی در این ذخیره شامل کانی های مونتموریلونیت، کائولینیت و آلبیت هستند که در مقادیر کمتر توسط کانی هایی نظیر، سانیدین کریستوبالیت، کلسیت، کوارتز، موسکویت، و نانترونیت همراهی می شوند. بررسی ژئوشیمی عناصر کم تحرکی نظیر Zr, Ti, Nb و Y آشکار مینمایند که سنگ اولیه این ذخیره ترکیبی در حد آندزیت- بازالت دارد. محاسبات تغییرات جرم عناصر با فرض Hf به عنوان عنصر شاخص بیتحرک نشان می دهند که فرایند تبدیل توفهای ائوسن بالایی به بنتونیت در این منطقه با تهی شدگی عناصری نظیرGa ،Cu ،Ba ،K ،Na ،Al ،Si و Zn غنی شدگی عناصری نظیر Mg Ca و Sc و شستشو- تثبیت عناثری چون V, Y و Zr همراه شده است. این در حالی است که سایر عناصر اصلی، فرعی، و جزئی متحمل کمترین جابجایی و تحرک در طی تکوین این ذخیره شده اند. با توجه به نتایج بدست آمده پیشنهاد می شود که توزیع و رفتار عناصر اصلی، فرعی، و جزئی در طی تکوین این ذخیره تابعی از عواملی نظیر؛ دگرسانی و هیدرولیز فلدسپارهای سنگ اولیه، هتروژنی پروتولیت، روبش و تمرکز توسط اکسیدهای فلزی، تلفیق ساختاری، جذب سطحی و تمرکزات بازماندی است.

کلیدواژه ها:

ژئوشیمی ، عناصر اصلی و جزئی ، فاکتورهای کنترل کننده ، بنتونیت ، میانه ، ورزقان ترکمان چای ، دگرسانی