هویت در معماری (بررسی عوامل هویت ساز در خانه باقری ها)

هویت واژه ای ساده اما با مفهومی بسیار پیچیده است. هویت در معماری را می توان تجلی فرهنگ در محیط دانست زیرا مکان ها از انسان معنا می گیرند و انسان نیز مجموعه ای از باورها و اندیشه ها است که فرهنگ اورا شکل می دهد و نمود و تجلی از فرهنگ انسان را در مکان و محیط می توان مشاهده نمود که همان هویت ا وست. فن و هنر معماری از مهمترین نشانه ها و ویژگی های فرهنگ هر قوم و هر دوره تاریخی و نشان دهنده فضای زیست انسان در هر زمان می باشد. معماری همیشه و در همه حال ت ابع اصول و ضوابط معین و شناخته شده ای است و پیوندی استوار و ناگسستنی با فرهنگ، الگویهای رفتاری و ارزشهای جامعه دارد و به همین دلیل است که سبک معماری هر دوره، انعکاسی از فرهنگ و هنر آن دوره محسوب می شود، همچنان که تغییرات در معماری با تغییراتی که در سایر عرصه های زندگی به وقوع می پیوندد متناسب است و این تغییرات لازمه معماری پویا و زنده است تا بتواند نیازهای جدید انسان را پاسخگو باشد. در دوران م عاصر با ورود عناصر فرهنگی سایر کشورها و به خصوص کشورهای غربی، فرهنگ و به دنبال آن هویت جامعه ایرانی دستخوش تغییرات بسیاری شده است. از اینرو م سائل فرهنگی و هویتی در علوم مختلفی مورد مطالعه و بحث قرار گرفته است. از آنجا که همواره هنر بازتاب اندیشه و فرهنگ یک جامعه است مقوله ی هویت در هنر، حساسیت بیشتری می یابد. با عنای به اینکه پرکاربردترین، عیان ترین و ملموس ترین هنر در نزد مردم هنر معماری است، بررسی هویت و عناصر هویت ساز ایرانی – اسلامی در این هنر می تواند راهگشای بازگشت به هویت اصیل جامعه سنتی ایرانی اسلامی باشد. در این مقاله ابتدا تعریفی از هویت و هویت سازی در معماری ارائه شده و سپس نمونه ای ازخانه های سنتی با نام خانه ی باقری های گرگان، مورد مطالعه قرار گرفته است و نتیجه ی حاصل شده موید این موضوع است که در معماری سنتی ایرانی، معماران کاملاً با مؤلفه های هویت و هویت ساز آشنا بوده و از این مؤلفه ها عالمانه و به نحو احسن استفاده می نمودند.

کلیدواژه ها:

هویت ، معماری سنتی ، عملکرد ، ایرانی ، اسلامی ، خانه باقری ها