تاثیر کاربری اراضی و شیب در ضریب فرسایش پذیری خاک در اراضی مراتعی

فرسایشپذیری خاک در معادله جهانی فرسایش خاک یکی از عوامل تأثیرگذار برمقدار تلفات خاک است که انجام مطالعه و تعیین آن میتواند حائز اهمیت باشد. فرسایش پذیری بیان کیفی و کمی حساسیت زدایی یک خاک معین به جدا شدن و انتقال توسط باران و رواناب میباشد. سه روش در تعیین فرسایشپذیری خاک عبارتند از اندازهگیری واقعی میزان هدر رفت خاک در شرایط طبیعی در طول دوره طولانی، استفاده از شبیهسازی بارندگی و استفاده از معادلات پیش بینی کننده شامل متغیرهای مستقل و قابل اندازه گیری براساس پارامترهای خاک که با فرسایشپذیری همبستگی دارند. در این تحقیق با استفاده از نموگراف وشیمایر و معادله مربوط، وضعیت فرسایش پذیری خاکهای منطقه زیدشت طالقان در شیبهای مختلف کاربری مراتع تعیین گردید و اثرات کاربری اراضی، - شیب و اثرات متقابل این دو عامل بر فرسایش پذیری خاک مورد ارزیابی قرار گرفت اراضی شامل مرتع، در سه کلاس شیب مختلف 8-3 18٪ -8 -40٪ تا 18 انتخاب و نمونههای خاک با 3 تکرار جمعآوری گردید. نمونههای دست نخورده جهت اندازه گیری وزن مخصوص ظاهری مورد استفاده قرار گرفتند کلاس ساختمان خاک در منطقه تعیین شد. مقدار نفوذپذیری خاک توسط استوانه های مضاعف با دو تکرار تعیین گردید. با استفاده از دادههای کسب شده ضریب فرسایش پذیری نمونههای خاک با استفاده از رابطه ویشمایر محاسبه گردید.کلیه دادهها با استفاده از نرم افزارهای SAS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت .همچنین مشخص گردید با افزایش در هر کاربری، میزان فرسایشپذیری خاک افزایش مییابد.مقایسه میانگین اثر شیب و کاربردهای زراعی مختلف به شرح زیر می باشد فرسایش پذیری در کاربری مرتع با افزایش درصد شیب افزایش مییابد که این افزایش از لحاظ آماری در سطح یک درصد معنی دار بود. فرسایش پذیری با افزایش درصد شیب زمینهای واقع در شیب 18٪-8 بالاترین مقدار فرسایش پذیری را داشتند که این نتیجه نشان دهنده وضعیت بحرانی در این کلاس شیب است. زمینهای واقع در شیب %40-18 کمترین مقدار فرسایش پذیری را داشتند که این نتیجه میتواند به دلیل رخداد فرسایش در زمان های گذشته باشد.

کلیدواژه ها:

شیب ، فرسایش ، فرسایشپذیری خاک ، کاربری اراضی ، مراتع