بررسی جمعیت کپور معمولی دریای خزر (cyprinus carpio carpio) با استفاده از روش چینش یابی مولکولی

ماهی کپور معمولی اولین ماهی پرورشی و اهلی در دنیا و دارای بیشترین میزان تولید در میان ماهیان پرورشی است. این گونه به صورت بومی در دریای خزر زندگی می کند و از گونه های باارزش منطقه است. بررسی های ژنتیک در این دریا نسبتاً محدود و نیازمند گسترش هستند زیرا دقیق ترین روش تشخیص تفاوت های جمعیتی در صورت وجود می باشند. چینش های نوکلئوتیدهای mtDNA یکی از کاربرد ترین ابزارهای ارزیابی روابط دودمانی میان جمعیت های یک گونه و حتی بین افراد می باشد. در این میان منطقه کنترل یا D-Loop با توجه به ویژگی هایی که دارد در پژوهش های ژنتیک مولکولی دارای اهمیت ویژه ای است. از این رو، 30 عدد ماهی کپور معمولی دریای خزر (Cyprinus carpio carpio) از نقاط مشخص در کرانه های سه استان گیلان، مازندران و گلستان صید شدند. بخشی از منطقه کنترل mtDNA با اندازه ای حدود bp800 به کمک یک جفت آغازگر و روش چینش یابی نوکلئوتیدی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بررسی نشان دادند که در مجموع 9 هاپلوتایپ در 25 جایگاه متغیر بدست آمدند. 6 هاپلوتایپ در نمونه های گیلان، 3 هاپلوتایپ در نمونه های مازندران و 4 هاپلوتایپ در نمونه های گلستان مشاهده شدند. بشیترین تنوع هاپلوتایپ ها مربوط به نمونه های گلستان و کمترین تنوع مربوط به نمونه های مازندران بودند. میانگین تنوع هاپلوتیپ ها در مناطق نمونه برداری 817/0 و میانگین تنوع نوکلئوتیدها 016/0 به دست آمدند. شمار آلل ها در 25 جایگاه متغیر مورد مطالعه قرار گرفتند. بر اساس نتایج بدست آمده بیشترین شمار آلل های مشاهده شده در منطقه گیلان با 6 آلل و کمترین آن ها در مازندران با 3 آلل بودند. میانگین آلل های مشاهده شده 53/033/4 بود. با توجه به بررسی هتروزایگوسیتی بیشترین مقدار هتروزیگوسیتی در نمونه های گلستان و کمترین مقدار در نمونه های گیلان به دست آمدند. نتایج بدست آمده از F(st) نشان دادند که بیشترین میزان (098/0) بر اساس تست AMOVA بین نمونه های گلستان با نمونه های گلستان با نمونه های مازندران که دارای کمترین میزان جریان ژنی (25/10) است مشاهده می شود. بر اساس بررسی انجام شده، تنوع ژنتیکی بین نمونه های مناطق مازندران و گلستان دارای اختلاف معنی دار می باشد (P<0.05).

کلیدواژه ها:

جمعیت ، چینش یابی نوکلئوتیدی ، ماهی کپور معمولی دریای خزر ، منطقه کنترل ، mtDNA