چالشهای اجتماعی، اقتصادی طرح های آبیاری و زهکشی در مراحل مطالعه، اجرا و بهره برداری

امروزه اجرای طرح های عمرانی را نمی توان جدا از مسائل اجتماعی و اقتصادی تصور نمود چرا که پارامترهای عمده ای نظیر محل اجرا، نحوه اجر ا، منابع مالی و تاثیرات ناشی از اجرای طرح ها در ارتباط مستقیم با مسائل اجتماعی و اقتصادی است . طرح های آبیاری و زهکشی به لحاظ پیچیدگی ها ی خاص اجتماعی، اقتصادی در خصوص محل اجرای طر حها دارای اهمیت بیشتری می باشد. طر حهای آبیاری و زهکشی به دلیل ایجاد تغییر در محیط فیزیکی، تغییراتی را در فضای اقتصادی و به تبع آن با قدر ی تاخیر، تغییراتی را در محیط اجتماعی و فرهنگی ذینفعان موجب می شوند . تغییرات فیزیکی به سرعت روی می دهد، لیکن تغییرات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی به زمان طولانی تری نیاز دارد . همچنین تغییرات طر ح ها در حین طراحی و اجرا با تغییرات مسائل اجتماعی و اقتصادی جامعه ذینفعان آن طرح ها رابطه مستقیم داشته و در صورتی که بدون در نظر گرفتن تغییرات جامعه مزبور، نسبت به طراحی و اجرا اقدام شود، فاصله ز یادی بین منافع ذینفعان و منافع طرح ها بوجود خواهد آمد. این فاصله در زمان بهره برداری بیشتر نمایان شده و لطمات زیادی به اهداف طرح ها وارد م یآورد. چال شها ی اجتماعی و اقتصادی طر ح های آبیاری و زهکشی از مهمترین چال شهای مراحل اجرا و بهره برداری این طر حها می باشدکه اغلب ناشی از عدم انجام مطالعات اجتماعی، اقتصادی یا عدم تناسب م طالعات مزبور با اهداف مورد انتظار است. نظر به این که مطالعات اجتماعی، اقتصادی باید در فاز یک (مطالعاتی) طر حها انجام گیرد، اصولا باید در همان فاز مطالعاتی نیز به پایان برسد تا از نتایج آن در طراحی شبکه استفاده شود . لیکن در عمل به دلایلی دامنه این مطالعات ب ه فاز سوم (اجرا) نیزکشیده می شود. یکی از موانع اساسی در مورد اعمال نظرات ذینفعان در مطالعه، طراحی، اجرا و مدیریت بهره برداری و نگهداری شبک ه های آبیاری و زهکش ی، عدم مشارکت فعال آ ن ها در این مراحل و محدود شدن مشارکت به مشارکت مالی است . با دخیل شدن ذینفعان در کلیه مراحل طراحی و اجرای طرح های آبیاری، بسیاری از چالش ها و مقاومت های اجتماعی کاهش یافته و ذینفعان از نزدیک در جریان اهداف و مزایای اجرای طرح ها قرار می گیرند . با استفاده از مشارکت همه جانبه ذینفعان است که عملا مطالعات اجتماعی، اقتصادی گام به گام به اهد اف خود نزدیکتر شده و مزایای این مشارکت در دوران بهره برداری نیز ملموس خواهد بود. در ابن بررس ی، چالش های اجتماع ی، اقتصاد ی طر ح های آبیاری و زهکشی به صورت کاربرد ی و بر اساس تجارب بدست آمده، ارائه شده است.

کلیدواژه ها:

شبکه های آبیاری و زهکشی ، مطالعات اجتماعی ، نظام بهره برداری